HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)

YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI (22.03.2020)

Kesin Olgu:Türkiye (947), Dünya (266.073) Ölüm:Türkiye (21),Dünya (11 184)

DSÖ Risk Değerlendirmesi: Küresel seviye – Çok Yüksek

Günün HASUDER önerisi

“Sağlık personelinin tüm ihtiyaçları karşılanmalıdır”

Pandemi ile savaşın en önünde duran askerler olan sağlık çalışanlarının her türlü ihtiyacının karşılanması önceliklidir. Sağlık çalışanlarının enfekte olmasını önlemek birincil hedef olmalıdır. bu kapsamda tüm sağlık kuruluşlarında (Hastaneler, Aile Sağlığı Merkezleri vd.) çalışanların kişisel koruyucu donanım eksiklikleri karşılanmalıdır. Hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının COVID-19 korku ve kaygısıyla baş etmeleri için gerekli  destek sağlanmalıdır. Çalışanların başta kişisel koruyucuları kullanımı olmak üzere pandemi ile ilgili tüm bilgi eksiklikleri giderilmelidir. 

Dünyadan Gelişmeler

WHO Situation Report-61

• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), altı yeni ülke/bölgede daha COVID-19 vakaları bildirdi (Afrika Bölgesi [2], Avrupa Bölgesi [1], Amerika Bölgesi [1], Güney Doğu Asya Bölgesi [1] ve Batı Pasifik Bölgesi [1]). 
• DSÖ vaka tanımlarını güncelledi. Buna göre önceki vaka tanımlarından Şüpheli Vaka tanımına “Herhangi bir nedenle test yapılamayan olası vaka” eki yapıldı. Kılavuzun tamamını burada bulabilirsiniz. 
• DSÖ Avrupa, Batı Pasifik ve Afrika bölge direktörleri, COVID-19 ile mücadele etmek için küresel dayanışma çağrısında bulundular. Uluslararası işbirliğinin sağlanması, sağlığa yatırım yapılması ve toplum katılımı, pandemi ile etkin bir şekilde mücadele etmenin anahtarıdır. Tam brifingi burada bulabilirsiniz.
• DSÖ’nün “OpenWHO” adıyla sağlık profesyonelleri, karar vericiler ve halk için COVID-19’la ilgili düzenlediği çevrimiçi açık kurslara 20 Mart itibarıyla, 500.000’den fazla öğrenci kayıt oldu. DSÖ bu kursları farklı dillerde sürekli güncelliyor. Türkçesi henüz mevcut değildir. Kurslara buradan erişebilirsiniz.

Dünya Tabipler Birliği 

• Dünya Tabipler Birliği Başkanı Dr. Miguel Jorge COVID-19 Pandemisi ile ilgili hekimlere bir mesaj gönderdi. Mesajda hekimlere “Yaşadığımız bu an, sahiplenme, profesyonellik ve disiplinin, hastalarımıza yardım ve topluluklarımızı koruma adına yaptıklarınız açısından büyük önem taşıdığı bir andır. Gururla söylemeliyim ki hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının büyük çoğunluğunun yaptığı tam da budur. İnsanlarda bize yönelik inanç ve güven yaratalım: Hastalarımız için orada olacağız ve toplumlarımızı koruyacağız.” dedi.  Mesajın tamamına buradan ulaşabilirsiniz. 

Türkiye’den Gelişmeler

Vefat edenlerin tamamı yaşlı olarak bildirildi. Kaynak

Sağlık Bakanlığı (SB)

• Sağlık Bakanlığı virüsün yayılmasını önlemek amacıyla Bilim Kurulunun önerisiyle test sayısını artırdığını açıkladı. Açıklamaya göre artık Yeni Koronavirüs tanısında, 60-90 dakika içinde kapsamlı sonuç alınmasına olanak tanıyan yerli tanı kitinin yanı sıra 15 dakikada sonuç verebilen hızlı tanı kiti de kullanılacak. Kaynak 

İçişleri Bakanlığı 

• İçişleri Bakanlığı “65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi” yayınladı. Buna göre,
  • 65 yaş ve üzeri ile bağışıklık sistemi düşük, ve kronik akciğer hastalığı, astım, KOAH, kalp/damar hastalığı, böbrek, hipertansiyon ve karaciğer hastalığı olanlar ile bağışıklık sistemini bozan ilaçları kullanan vatandaşların 21 Mart saat 24.00’den sonra ikametlerinden dışarı çıkmaları, açık alanlarda, parklarda dolaşmaları ve toplu ulaşım araçları ile seyahat etmeleri  sınırlandırılarak sokağa çıkmaları yasaklandı. 
  • İhtiyaç olması halinde özellikle tek başına yaşayan ve ihtiyaçlarını karşılayacak yakını bulunmayan 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olan vatandaşların mağdur olmaması; temel ihtiyaçlarını karşılamak için vali/kaymakamların başkanlığında 65 yaş üstü Vefa Sosyal Destek Grubu oluşturulacak. Kaynak 
• İçişleri Bakanlığı ”Coronavirüs (Kovid-19) Salgını ile Mücadele” konulu yazısı ile Kuveyt, Bangladeş, Moğolistan, KKTC, Ukrayna, Kosova, Fas, Lübnan, Ürdün, Kazakistan, Özbekistan, Umman, Slovenya, Moldova, Cibuti, Ekvator Ginesi, Kanada, Hindistan, Macaristan, Guatemala, Polonya, Kenya, Sudan, Çad, Filipinler, Letonya, Tayvan, Peru, Sri Lanka, Ekvator, Nijer, Tunus, Cezayir, Fildişi Sahili, Finlandiya, Angola, Çekya, Dominik, Kamerun, Karadağ, Kolombiya, Kuzey Makedonya, Moritanya, Nepal, Portekiz ve Panama Devletlerinden düzenlenecek uçuşların durdurulması ve bu ülkelerin vatandaşlarının ülkemize giriş/çıkışları ile ilgili geçici bir süreliğine tedbirlerin alınmasına karar verdi (Bakanlığın 21.03.2020 tarihli ve 89780865-153-E.5758 sayılı yazısı).

Türkiye Psikiyatri Derneği 

• Türkiye Psikiyatri Derneği “Hekimler ve Sağlık Çalışanları için COVID-19 Korku ve Kaygısıyla Baş Etme Rehberi” yayınladı. Rehbere buradan ulaşabilirsiniz. 

HASUDER’den Haberler

• Prof. Dr. Dilek Aslan “Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) Sağlık Çalışanlarının Sağlığını Korumak Üzerine” adlı yazısında Lancet dergisinde 21.3.2020 tarihinde yayınlanan COVID-19 ve sağlık çalışanları üzerinde yazılmış Editoryal makalede öne çıkan konuları özetledi.  Okumak için 
• Prof. Dr. Tacettin İnandı Koronavirüsün  nasıl yayıldığını Ulusal Kanal’da anlattı. İzlemek için 
• Doç. Dr. Aslı Davas COVID-19 salgınında süpermarket çalışanları için alınabilecek önlemleri derledi. Okumak için
• Prof. Dr. Nazan Savaş’ın 17.03.2020 tarihinde çocuklara yönelik el yıkama ile ilgili okuduğu “Küçük Yeşil Sabun” öyküsü basında da ilgi buldu. Dinlemek için

Okuma Önerisi 

İtalya’da COVID-19 nedeniyle hayatını kaybeden hastaların karakteristikleri

İtalya Sağlık Yüksek Enstitüsü’nün 20 Mart 2020 verisine dayanarak hazırladığı raporunda, COVID-19 nedeniyle hayatını kaybeden ilk 3200 kişinin karakteristik özelliklerinin incelendiği raporda hayatını kaybedenler için;

• Yaş ortalamaları 78,5 (çeyreklikler arası 73-85),
• %29’u kadın,
• 90 yaşa kadar olan tüm yaş gruplarında ölen erkeklerin oranı kadınlardan daha yüksek,
• 90 yaş üzerinde ise ölümlerde kadınların oranı daha fazla
• Kadınlarda medyan yaş 82- erkeklerde medyan yaş 79,
• Hayatını kaybedenlerde ortalama 3’e yakın farklı kronik hastalık bulunuyor,
• Eşlik eden komorbiditeler arasında %73,8 oranı ile hipertansiyon ilk sırada (diğerleri sırasıyla Diyabet (%33,9), İskemik kalp hastalığı (%30,1), Atriyal fibrilasyon (%22), Kronik böbrek yetmezliği (%20,2))
• En sık görülen semptomlar ateş (%76), solunum güçlüğü (%73) ve öksürük (%40),
• Ölenlerin %8’inde ishal bulunmakta, 
• Semptomların görülmesinden can kaybına kadar geçen ortalama süre 8 gün olarak bildirildi. 

Characteristics of COVID-19 patients dying in Italy Report based on available data on March 20th, 2020, https://www.epicentro.iss.it/coronavirus/bollettino/Report-COVID-2019_20_marzo_eng.pdf Erişim tarihi: 21.03.2020. 

*Bu metin HASUDER adına Dr. Öğretim Üyesi Meltem Akın Dikleli, Dr. Öğretim Üyesi Mestan Emek, Dr. Öğretim Üyesi Onur Özlem Öztürk, Dr. Öğretim Üyesi Melike Yavuz, Uzm. Dr. Sabanur Çavdar  ve Uzm. Dr. Erdem Erkoyun tarafından hazırlanmıştır.