Bu metin The Lancet dergisinde 27 Mart 2020 tarihinde “Experts’ request to the Spanish Government: move Spain towards complete lockdown” adıyla editöre mektup bölümünde yayınlanmıştır. Metnin çevirisini Prof. Dr. Özgür Aslan yapmıştır. Metnin orjinaline buradan ulaşabilirsiniz.
İspanyol Hükümeti’nin şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) salgınını başarılı bir şekilde kontrol etmek ve yeni vakaların üstel büyüme evresini sonlandırmak için aldığı önlemlerin sınırlı kapasitesine ilişkin kaygımızı ifade etmek istiyoruz. Bazı araştırmacılar sağlık sisteminin yapı taşlarına uygulanan baskı konusunda uyarmış olsa da, şimdiye kadar alınmış, öncelikle kısmi hareketlilik kısıtlamasından ibaret olan önlemler doğru yöndedir.1
Bir salgının gerçek boyutunun sadece geriye dönük olarak değerlendirilebileceği göz önüne alındığında, hükümetler ve politika yapıcılar, diğer hastalıkların matematiksel modelleri ve farklı eylemlerde bulunan diğer ülkelerin önceki deneyimleri temelinde karar vermek zorunda kalmaktadır.2 İspanya’da, enfeksiyonun yayılmasını simüle eden ve farklı varsayımlar kullanan çeşitli modeller, önümüzdeki birkaç hafta içinde çok sayıda yeni vakanın olacağı bir manzarada birleşmektedir. Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19), nedeniyle hastane yoğun bakım ünitelerine yatması gerekecek hasta sayısının ilerleyişini kestirmek/öngörmek için URV ve UNIZAR modelleri kullanılarak üç senaryolu simülasyonlar yapılmıştır (ek): senaryo 1, hareketlilik kısıtlaması yok; senaryo 2, hareketliliğin kısmen kısıtlanması (örn., işyerlerine gitmek için insanların% 30’una izin verilmesi); ve senaryo 3, hareketliliğin tamamen kısıtlanması (yani, temel hizmetler dışında işyerlerine hareketliliğe izin verilmez).
Model, senaryo 2 ile uyumlu olarak bugüne kadar alınan önlemlerin, önümüzdeki haftalarda hastanelerin ve yoğun bakım birimlerinin aşırı yükten/bunalmaktan korunmaları için yeterli olmayacağını düşündürmektedir.
İspanyol nüfusunun yaş dağılımıyla birlikte ( insanların %18’i 65 yaş ve üstü) sağlık sisteminin öngörülen çöküşü (kollapsı), ülkede yüksek mortalite oranını akla getirmektedir. Modellerimize göre, halihazırdaki durum sağlık sistemimizde 26 Mart ile 24 Nisan arasında devam edecek çok yüksek bir doygunluk riskine işaret ediyor (Ek). Bu nedenle, pandeminin İspanyol nüfusuna etkilerini en aza indirebilmek için, İspanyol Hükümetinden mümkün olan en hızlı biçimde daha acil/kesin önlemler yürürlüğe koymasını talep ediyoruz
Bir referans çerçeve olarak (eğer uygulanabiliyorsa), aşağıdaki önlemleri öneriyoruz. 100.000 kişi başına düşen vaka sayısına göre bölgesel kategoriler oluşturun ve her bir kategoriye uygun birden fazla müdahaleyi içeren bir paket uygulayın (Ek). Örneğin, A tipi bölgelerde (son 7 günde 105 kişi başına ≥100 vaka) temel hizmetler hariç olmak üzere (örn. Hastaneler, sağlık hizmetleri ve araştırma merkezleri) en az 15-21 gün boyunca bölge tamamen kapatılır ve vatandaşın sokağa çıkması engellenir. Bu kategoride 26 Mart 2020 itibariyle, Özerk La Rioja (166 vaka 105 kişi başına), Madrid (155), Navarra (142), Bask Ülkesi (124), Castilla-La Mancha (127), Katalonya (115) ve Castilla y León (109) Toplumları (Community) vardır.
A tipi olarak kabul edilmeyen tüm bölgeler olan B Tipi bölgeler (105 kişi başına <100 vaka içeren) kısmi hapsetme (kısıtlama) uygular (çalışma aktivitesinin % 30’una ve iç hareketliliğin % 25’ine izin verilir) ve enfeksiyonun yeni büyüme oranları yakından izlenir. B tipi bölgedeki olgu sayısı keskin bir şekilde artarsa, A tipi bölge haline gelir. Tüm zorunlu olmayan bölgeler arası kara, deniz ve hava taşımacılığı en az 15 gün boyunca tamamen kesilmelidir.
Bir yerden bir yere hareketin kısıtlanması, işe ara verme ve sosyal uzaklaşma, tüm seyahatlerin ve tüm temel olmayan ekonomik faaliyetlerin yasaklanması ile birlikte tanı testlerinin şüpheli olgularda yoğunlaştırılmış kullanımını içeren kombine ilaç dışı müdahalelerin birkaç hafta boyunca tamamen uygulanmasının iyi sonuçlar verdiği kanıtlanmıştır.3Ayrıca, halen çok maruz kalan ve bulaşmaya eğilimli sağlık personeli için şu anda yetersiz olan kişisel koruyucu ekipmanın tedarik ve satın alınmasına yönelik acil bir kanalın kurulması zorunludur. SARS-CoV-2’nin kirpik ve saç kontaminasyonu ile yayılma kapasitesi hakkındaki son bulgular bu ihtiyacı güçlendirmektedir.4
Önerilen baskılama politikaları, CoVID-19’un İspanya’da ilk 3-4 haftada sona ermesi anlamına gelmeyecektir; bu nedenle, kazanımları sürdürmek için stratejilerin geliştirilmesi kritik öneme sahiptir. Asya deneyiminden elde edilen önemli bir ders, epidemiyolojik verileri bireysel veya hane halkı düzeyine kadar toplayabilen ve raporlayabilen sağlam bir gözetim sistemi oluşturma gereğidir.5 Böyle bir sistemin geliştirilmesi için iki yol vardır: (1) şüpheli COVID-19 semptomlarının bireyler tarafından kendi kendine raporlanması için evrensel bir mobil uygulamanın ve temaslı bireylerin izlenmesi çabalarını destekleyen yazılımların (apps) geliştirilmesi ve uygulanması (örneğin, TraceTogether mobil uygulaması; Singapur); ve (2) semptomları olan tüm bireyleri erken izolasyon için test eden yüksek bir teşhis kapasitesine ulaşılması.
Bir bölgedeki vaka sayısının artışının belirlenmesi, erken ve hedefli baskılama eylemlerinin uygulanması gibi hızlı iyileştirici önlemleri tetikleyecektir.
Daha da önemlisi, bilimsel topluluğun salgın verilerine erişimini kolaylaştırarak simulasyon ve modellemelerde yapay zeka desteği desteği sağlanması; kapsamlı, objektif ve şeffaf bir bilimsel yanıtı koordine edecek çekirdek destek grupları oluşturulması için İspanyol Hükümetine yalvarıyoruz.
*Oriol Mitjà, Àlex Arenas, Xavier Rodó, Aurelio Tobias, Joe Brew, José M Benlloch on behalf of 62 signatories† omitja@flsida.org
Hospital Universitari Germans Trias i Pujol, 08916 Badalona, Spain (OM); Universitat Rovira i Virgili, Tarragona, Spain (AA); ICREA and Climate & Health Program, Barcelona Institute for Global Health, Barcelona, Spain (XR); Instituto de Diagnóstico Ambiental y Estudios del Agua, Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, Barcelona, Spain (AT); and Instituto de Instrumentacdion para Imagen Molecular, Universidad Politecnica de Valencia, Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, Valencia, Spain (JMB)
- Li R, Pei S, Chen B, et al. Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (COVID-19). medRxiv 2020; published online March 16. DOI:2020.02.14.20023127 (preprint).
- Yan Y, Chen H, Chen L, et al. Consensus of Chinese experts on protection of skin and mucous membrane barrier for health professions fighting against coronavirus disease 2019. Chinese J Dermatology 2020; published online March 13. DOI:10.1111/ dth.13310.
- COVID-19 National Emergency Response Center, Epidemiology & Case Management Team, Korea Centers for Disease Control & Prevention. Contact transmission of COVID-19 in South Korea: novel investigation techniques for tracing contacts. Osong Public Heal Res Perspect 2020; 11: 60–63.
