CORONAVIRUS HASTALIĞI (COVID–19) SALGINI: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İÇİN ANAHTAR DÜŞÜNCELER DAHİL, SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAKLARI, ROLLERİ VE SORUMLULUKLARI

Coronavirüsler, hem hayvanları hem de insanları enfekte eden Coronaviridae familyasına ait bir grup virüstür. İnsan koronavirüsleri, soğuk algınlığına benzer hafif hastalığa neden olabilirken, diğerleri daha şiddetli hastalığa neden olabilir (MERS- Orta Doğu Solunum Sendromu ve SARS- Şiddetli Akut Solunum Sendromu gibi). Daha önce insanlarda tanımlanmayan yeni bir koronavirüs, Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıktı.

Belirti ve semptomlar ateş, öksürük ve nefes darlığı ile beraber solunum semptomlarını içerir. Daha ciddi vakalarda, enfeksiyon pnömoniye, ciddi akut solunum sendromuna ve bazen ölüme neden olabilir. COVID- 19’un yayılmasını önlemek için standart öneriler arasında: alkol bazlı el ovma veya sabun ve su kullanarak ellerin sık sık temizlenmesi; öksürme ve hapşırma sırasında burun ve ağzın bükülmüş bir dirsek veya tek kullanımlık bir mendil ile kapatılması; ateşi ve öksürüğü olan herhangi biriyle yakın temastan kaçınmak.

DSÖ, bu yeni virüs hakkında bilimsel bilgiyi hızla genişletmek ve insanların sağlığını korumak ve bu salgının yayılmasını önlemek için tedbirler konusunda zamanında tavsiyelerde bulunmak için küresel uzmanlar, hükümetler ve ortaklarla yakın bir şekilde çalışmaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği de dahil olmak üzere sağlık çalışanlarının hakları, rolleri ve sorumlulukları

Sağlık çalışanları herhangi bir salgına yanıt verilirken ön saflardadır ve bu nedenle onları salgın patojeni ile enfeksiyon riski altına sokan tehlikelere maruz kalırlar (bu durumda COVID-19). Tehlikeler; patojen maruziyeti, uzun çalışma saatleri, psikolojik sıkıntı, yorgunluk, mesleki tükenmişlik, damgalanma ve fiziksel ve psikolojik şiddeti içerir. Bu belge, iş sağlığı ve güvenliğini korumak için gereken özel tedbirler de dahil olmak üzere sağlık çalışanlarının hak ve sorumluluklarını vurgulamaktadır.

Sağlık çalışanlarının hakları, sağlık tesislerindeki işverenlerin ve yöneticilerin şunları yapmasını gerektirir (HAKLAR):

• İş sağlığı ve güvenliği risklerini en aza indirmek için gerekli tüm önleyici ve koruyucu önlemlerin alınmasını sağlamak için genel sorumluluk üstlenmek
• Aşağıdakiler dahil olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi, talimat ve eğitim sağlamak;
  • Enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü hakkında tazeleme eğitimi; ve
  • Kişisel koruyucu ekipmanların (KKD) kullanılması, giyilmesi, çıkarılması ve atılması;

• Şüpheli veya teyit edilmiş COVID-19 hastalarına bakım yapan sağlık personeli ve diğer personele yeterli miktarda yeterli enfeksiyon önleme ve koruma tedbirleri ve KKD malzemesini (maske, eldiven, gözlük, önlük, el dezenfektanı, sabun ve su, temizlik malzemeleri) çalışanların bu tip iş sağlığı ve güvenliği gereksinimleri için harcama yapmaları gerektirmeyecek şekilde sağlamak
• Personeli COVID-19 ile ilgili teknik güncellemeler konusunda bilgilendirmek ve hastaları değerlendirmek, triyaj yapmak, test etmek ve tedavi etmek konusunda uygun araçlar sağlamak ve enfeksiyon önleme ve kontrol bilgilerini hastalar ve toplum ile paylaşmak;
• Gerektiğinde kişisel güvenlik için uygun güvenlik önlemlerini sağlamak;
• Çalışanların solunum sisteminden kan veya vücut sıvılarına maruz kalma veya şiddet vakaları gibi olayları rapor etmeleri için suçlayıcı olmayan bir ortam oluşturmak ve mağdurlara destek de dahil olmak üzere yakın takip için önlemler almak;
• Çalışanlara öz değerlendirme, semptom bildirme ve hasta olduğunda evde kalma konusunda tavsiyelerde bulunmak;
• Uygun çalışma saatlerini molalarla sürdürmek;
• Sağlık çalışanlarına çalışmalarının iş sağlığı ve güvenliği konularında danışmanlık vermek ve meslekhastalıkları vakalarında gerekli mercilere bildirim yapmak;
• İşveren gerekli herhangi bir düzeltici önlemi alana kadar, yaşam veya sağlık için sürekli veya ciddibir tehlikenin olduğu bir çalışma durumuna geri dönmesine zorlamamak
• Çalışanların, yaşamları ve sağlıkları için yakın ve ciddi bir tehlike oluşturduğuna inanmak için makul bir gerekçeye sahip oldukları bir çalışma durumundan kendilerini uzak tutma hakkını kullanmalarına izin vermek. Bir sağlık çalışanı bu hakkı kullandığında, istenmeyen sonuçlardankorumak
• İşyerinde maruz kaldıktan sonra COVID-19 ile enfekte olması durumunda tazminat, rehabilitasyonve iyileştirici hizmetler hakkını sağlamak. (Bu mesleki maruziyet olarak kabul edilir ve ortaya çıkanhastalık meslek hastalığı olarak kabul edilir)
• Mental sağlık ve danışmanlık hizmetlerine erişim sağlamak; ve
• Yönetim ile çalışanlar ve / veya temsilcileri arasında iş birliğini sağlamak

Sağlık çalışanları şunları yapmalıdır (ÖDEVLER):

• Belirlenmiş iş sağlığı ve güvenliği prosedürlerini takip etmek, başkalarını sağlık ve güvenlik risklerine maruz bırakmaktan kaçınmak ve işveren tarafından sağlanan iş sağlığı ve güvenliği eğitimine katılmak;
• Hastaları değerlendirmek, triyaj ve tedavi etmek için önerilen protokolleri kullanmak;
• Hastalara saygı, merhamet ve vakar ile davranmak;
• Hastanın gizliliğini korumak;
• Şüpheli ve teyit edilmiş vakalar için yerel halk sağlığı raporlama prosedürlerini hızla takip etmek;
• Ne semptomları ne de riski olmayan ilgili kişiler de dahil olmak üzere, doğru enfeksiyon önlemeve kontrol ve halk sağlığı bilgilerini sağlamak;
• Kişisel koruyucu ekipmanı uygun şekilde yerleştirmek, kullanmak, çıkarmak ve atmak;
• Hastalık belirtileri için kendi kendini izlemek ve eğer meydana gelirse, hastalığı izole etme veyayöneticilere bildirmek;
• Destek müdahaleleri gerektiren aşırı stres veya zihinsel sağlık sorunları belirtileri yaşıyorlarsayönetime tavsiyede bulunmak; ve
• Yaşam ve sağlık için yakın ve ciddi bir tehlike oluşturduğuna inanmak için makul gerekçeleri olanher durumu derhal amirlerine bildirmek.

Kaynak: Coronavirus Disease (COVID-19) Outbreak: Rights, Roles And Responsibilities Of Health Workers, Including Key Considerations For Occupational Safety And Health. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-rights-roles-respon-hw-covid-19.pdf?sfvrsn=bcabd401_0 Erişim tarihi: 17 Mart 2020