HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI
(03.08.2020) 

• DSÖ Genel Direktörü Dr Tedros, bulaşın bastırılması ve hayat kurtarmak için gereken temel önlemleri yineledi: vakaları bulmak, izole etmek, test etmek, tedavi etmek; temaslıları izleyip karantinaya almak. “Bu önlemlerin alındığı durumlarda vakalar azalır, alınmadığı durumlarda vakalar artar ” (27.07.2020). Kaynak
• 28 Temmuz’da, DSÖ’nün COVID-19’u Uluslararası Halk Sağlığı Acili (PHEIC) olarak deklare edişinin 6. ayı tamamlandı.
• Şubat 2020’de yapılan ilk forumdan sonra, 1-2 Temmuz 2020’de DSÖ ev sahipliğinde düzenlenen İkinci Küresel Araştırma ve Yenilik Forumu gerçekleşmişti.  Yaklaşık 100 ülkeden 1200 katılımcının olduğu forumda belirli alanlarda biriken bilimsel bilgiler gözden geçirildi ve öncelikli araştırma soruları ele alındı (27.07.2020). Kaynak Sunumlar için tıklayınız.
• COVID-19 bağlamında ihmal edilen tropikal hastalıklar için kitle tedavisi, aktif vaka bulma ve popülasyon temelli incelemelerin uygulanmasına ilişkin hususlar hakkında yayımlanan geçici rehberde ihmal edilen tropikal hastalıklar ile ilgili aktivitenin devam edip etmeyeceğine karar vermek için bir risk-fayda değerlendirmesi ve planlanan aktivitenin nasıl uygulanması gerektiğine karar vermek için tedbirlerin gözden geçirilmesi olmak üzere iki aşamalı bir yaklaşım önerildi (27.07.2020).
• Etiyopya, COVID-19 zorluklarına rağmen hedefi 15 milyon çocuk olan kızamık aşısı kampanyası ile %96 kapsama (14.4 milyon) ulaştı; bu da COVID-19 salgını devam etse de ülkelerin hayat kurtaran toplu aşıları yapmaya devam edebileceğini gösterdi (27.07.2020). Kaynak
• DSÖ Amerika ve Karayipler Kalkınma Bankası Bölge Ofisi (CDB), stres ve kriz dönemlerinde toplumlara zihinsel iyiliği ve olumlu başa çıkma stratejilerini geliştirmede yardımcı olmak için Kasım 2020’ye kadar devam edecek olan “Birlikte Daha Güçlü” kampanyasını başlattı (27.07.2020).
• 28 Temmuz 2020 durum raporunda infodemi yönetimi ve risk iletişimi toplum katılımı uygulamaları (RCCE) ile ilgili paylaşılan güncellemede daha önce bu alanda yapılan faaliyetler ve araçlar gözden geçirildi.
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, Türkmenistan’ı COVID-19 için kritik önlemler için harekete geçmeye çağırdı. Türkmenistan bugüne kadar DSÖ’ye teyit edilmiş herhangi bir COVID-19 vakası bildirmedi, ancak ülke son zamanlarda toplumda solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşmasını önlemek için önlemleri faaliyete geçirdi (28.07.2020).
• COVID-19, Hepatit B’yi ortadan kaldırmaya yönelik ilerlemeyi tehdit etmektedir. Dünya Hepatit Günü’nde DSÖ, viral hepatitin anneden çocuğa bulaşmasını durdurmak için birlik içinde ve hızlı izlenen eylem çağrısında bulundu (28.07.2020). Kaynak
• DSÖ ve UNICEF tarafından yapılan ortak bir analize göre Somali’de rutin aşılama oranları Mart-Mayıs 2020 arasında düştü ve COVID-19 nedeniyle düşük kaldı. DSÖ, sağlık hizmeti sağlayıcılarına kişisel koruyucu ekipman sağlamak ve toplum sağlığı çalışanlarını çocuklar için rutin bağışıklığın önemi hakkındaki mesajları yaymak üzere eğitmek için Somali Hükümeti ve paydaşları ile birlikte çalıştığını bildirdi (29.07.2020).
• 30 Temmuz 2020 durum raporunda ‘DSÖ COVID-19 Yardım Masası: COVID-19’a yönelik bakım merkezlerini kurmak için küresel yardım’ faaliyetleri ile ilgili güncelleme ve bilgilendirme paylaşıldı. Kaynak
• DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros, daha önce yayımlanan DSÖ politika özetine dikkat çekerek uzun süreli bakım sunan tesislerdeki yüksek COVID-19 vaka oranlarını vurguladı. Tedros ayrıca, COVID-19’un sadece yaşlıları etkileyen bir hastalık olmadığını; gençlerin kendilerini ve diğerlerini korumak için herkes gibi aynı önlemleri alması gerektiğini, değişimin liderleri ve itici güçleri olmaları gerektiğini söyledi (30.07.2020). Kaynak
• Bu salgın sırasında, dünyanın en güçlü sağlık sistemleri bile bunalmıştır ve COVID-19 ile ilişkili olmayan koşullara gerekli sağlık hizmetini ve bakımını yeterince sağlayamamıştır. DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge, COVID-19 Pandemisi ve HIV’nin SDG 3.3 Üzerindeki Etkisine İlişkin Sanal Sempozyum’a işaret ederek COVID-19 ile beraber temel sağlık hizmetlerini sürdürmek için kapasitelerin arttırılması konusunda uyanık olunması gerektiğini vurguladı (28.07.2020).
• DSÖ, COVID-19 salgını da dahil olmak üzere tüm bulaşıcı hastalık salgınları sırasında hastalığı önlemek ve insan sağlığını korumak için gerekli olan güvenli su, sanitasyon, atık yönetimi ve hijyenik koşulların sağlanması hakkında geçici rehberi güncelledi. Rehberde dışkı ve arıtılmamış kanalizasyon, el hijyeni, WASH (su, sanitasyon, hijyen) işçilerinin korunması ve özellikle yetersiz hizmet alan bölgelerde WASH hizmetlerinin sürdürülmesi ve güçlendirilmesi ile ilgili riskler hakkında ek ayrıntılar sunuldu (29.07.2020).
• Uluslararası yolculuklarda halk sağlığıyla ilgili konulardaki yeni rehberde ülkelere risk değerlendirmeleri yapmaları tavsiye edildi (30.07.2020).
• COVID-19 ile ilgili Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) Acil Durum Komitesi’nin dördüncü toplantısı 31 Temmuz 2020’de toplandı. Genel Direktör, COVID-19’un bir uluslararası halk sağlığı acil durumu (PHEIC) oluşturmaya devam ettiğini açıkladı. Acil Durum Komitesi’nin önerileri, uzun vadede ihtiyaç duyulan müdahale çabalarını vurguladı (01.08.2020).
• DSÖ, COVID-19 terapötikleri için Hedef Ürün Profilleri (TPP) için bir taslak yayımladı. Üç TPP seti, hafif ila kritik COVID-19 hastalarının tedavisinde tercih edilen ve minimal olarak kabul edilebilir  terapötik ajan profillerini açıklamaktadır (29.07.2020). Kaynak
• Dünya Emzirme Haftası için, DSÖ ve UNICEF, kadınların emzirme danışmanlığına erişimini korumak ve teşvik etmek için hükümetlere çağrıda bulundu. COVID-19 pandemisinin ortasında bu temel hizmetlere erişimin bozulmamasını sağlamak için yenilikçi çözümler bulmanın önemli olduğu belirtildi (31.07.2020).
• DSÖ, COVID-19 Hazırlık ve Müdahale İlerleme Raporu yayımladı. Rapor, 1 Şubat – 30 Haziran 2020 tarihleri arasında uluslararası koordinasyon ve desteği artırmak, ülkedeki hazırlıkları ve yanıtları ölçeklendirmek, araştırma ve yeniliği hızlandırmak olmak üzere Stratejik Müdahale ve Hazırlık Planı’nda belirtilen üç hedef çerçevesinde kaydedilen ilerlemeyi vurgulamaktadır. Rapor ayrıca karşılaşılan bazı temel zorlukları tartışmakta ve yanıtın bir sonraki aşaması için DSÖ’nün kaynak gereksinimleri hakkında bir güncelleme sağlamaktadır (01.08.2020).
• Latin Amerika ve Karayipler Ekonomi Komisyonu ve DSÖ Kuzey ve Güney Amerika Bölge Ofisi’nin yeni bir raporu, bölgedeki ekonomilerin yalnızca COVID-19 eğrisi düzleştirilmişse canlanacağını ortaya koydu. Raporda COVID-19 salgınını kontrol etmek için sağlık, ekonomi, sosyal ve üretken politikalar arasında yakınlığın ve koordinasyonun gerekli olduğu vurgulandı (30.07.2020).

• Elektronik Vaka Raporlama; Elektronik Vaka Raporlama (eCR), halk sağlığı ajansları tarafından incelenmesi ve cevap verebilmesi için elektronik sağlık kaydından (EHR) vaka raporlarının otomatik olarak oluşturulması ve iletilmesidir. Gerçek zamanlı veri akışı ile halk sağlığı eyleminin iyileştirilmesi önerilmektedir (27.07.2020).
• Tesisinizi Temizleme ve Dezenfekte Etme; Günlük Adımlar, Bir Hasta Varlığında Yapılması Gerekenler ve İşverenler İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler yayımlandı (27.07.2020).
• Bir kişinin COVID-19’dan kaynaklı Şiddetli Hastalık Riskini  Artıran Altta Yatan Tıbbi Durumlar listesini güncellemek için kullanılan kanıtlar yayımlandı (27.07.2020).
• Düşük Kaynaklı Ülkelerde Anne, Yenidoğan ve Çocuk Sağlığı için Temel Hizmetlerin Sürdürülmesi ve Sağlanması için Operasyonel Hususlar yayımlandı (27.07.2020)
• COVID-19 ve HIV hakkında bilinmesi gerekenler yayımlandı (28.07.2020).
• Sık Sorulan Sorular yayımlandı (29.07.2020).
• Poliklinik Hizmetlerinde COVID-19 ile ilgili korunma, teşhis, sağlık tehditlerine cevap ile ilgili bilgiler paylaşıldı (29.07.2020).
• Bazı Medikal Koşullar Altındaki İnsanlar Ve COVID-19 hakkında bilgiler yayımlandı (30.07.2020).
• Dışarı Çıkmaya Karar Verme Durumu ile ilgili ipuçları yayımlandı (30.07.2020).
• Hastaların Sağlık Tesislerine Transferleri hakkında rehber yayımlandı (30.07.2020).
• Temaslı Araştırması Üzerine Kaynaklar yayımlandı (30.07.2020).
• Toplum İlişkili Maruziyetler; COVID-19’ a maruz kalmış kişiler hakkında rehber yayımlandı (31.07.2020).
• Plazma Bağışlama ve Hayat Kurtarmak; COVID- 19 pandemisiyle mücadelede önemli bir yardımın parçası olmak için neler yapılabileceği üzerine öneriler paylaşıldı (31.07.2020).
• Topluluk Azaltma Stratejilerini Görüntüleme ve Değerlendirme Modeli ve Önerileri yayımlandı (31.07.2020).
• Labaratuvar Verilerinin Raporlanmasına dair temel bilgiler yayımlandı (31.07.2020).
• Kolejler ve Üniversiteler; Plan, Hazırlık ve Mücadele hakkında öneriler yayımlandı (31.07.2020).
• Evsizlerin Koronavirus hakkında dikkat etmesi gereken hususlar yayımlandı (31.07.2020).
• Emekli Toplulukları ve Bağımsız Yaşam Kurumları hakkında hususlar yayımlandı (31.07.2020).
• Bir Salgın Sırasında Vaka Araştırmalarını Yönetme hakkında öneriler yayımlandı (31.07.2020).
• Antikor Testi hakkında Ara Rehber yayımlandı (31.07.2020).

• ECDC tarafından “COVID-19: Kruvaziyer Gemi İşletmeleri İçin AB Rehberi” adlı döküman yayımlandı. (27.07.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, süregelen halk sağlığı tehditleri hakkında haftalık bir bülten olan  “Bulaşıcı Hastalık Tehditleri Raporu, 26 Temmuz – 1 Ağustos 2020, 31. Hafta” yayımlandı. Raporda COVID-19’un yanı sıra diğer bulaşıcı hastalıklar ile ilgili güncellemeler yer aldı (31.07.2020). Kaynak

• FDA, Federal Ticaret Komisyonu’na, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak, bir şirkete hileli COVID-19 ile ilgili ürünler sattığı için bir uyarı mektubu yayınladı. Söz konusu şirket, Vapore LLC dba Mypurmist Mypurmist’e ürünün COVID-19’u insanlarda hafifletebileceğini, önleyebileceğini, tedavi edebileceğini, teşhis edebileceğini veya tedavi edebileceğini iddia eden yanıltıcı ürünler satıyor. Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı ürün bulunmamaktadır. FDA, Vapore, LLC’nin bu onaylanmamış ve yetkisiz ürünü satmayı derhal durdurmasını istedi. (31.07.2020) 
• FDA, gıda güvenliği ile ilgili sık sorulan soruları güncelledi. (30.07.2020)
• FDA, COVID-19 Seroloji Testi ile ilgili sık sorulan soruları yayımladı. (30.07.2020)
• FDA, COVID-19’da Remdesivir’in acil durum kullanım izni ile ilgili bilgileri güncelledi. (30.07.2020)
• FDA, Moleküler Diyagnostik şablonlarını güncelledi. (29.07.2020)
• FDA LabCorp COVID-19 RT-PCR Testi için acil kullanım yetkisini (EUA) iki yeni kullanım endikasyonu içerecek şekilde yeniden yayımladı. (27.07.2020)

• “Günün Konusu” bölümünde Prof. Dr. Dilek Aslan bu hafta “‘1-7 Ağustos Dünya EMZİRME Haftası nedeniyle” konulu içeriği paylaştı.  Okumak için

Fiziksel mesafe tedbirleri ve COVID-19 insidansı: 149 ülkede doğal deney

Çalışmada dünyadaki fiziksel mesafe tedbirleri ile COVID-19 hastalığı insidansı arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amaçlanmıştır. Meta-analiz yöntemiyle sentezlenen bulgular kullanılarak kesikli zaman serileri analizinin yapıldığı doğal bir deneydir. 149 ülke veya bölgeye ait Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nden günlük rapor edilen COVID-19 vakaları ve Oxford COVID-19 Hükümet Yanıt İzleyicisi’nden alınan fiziksel mesafe politikalarıyla ilgili veriler kullanılmıştır. 1 Ocak ve 30 Mayıs 2020 tarihleri ​​arasında beş fiziksel mesafe tedbirinden birini (okulların kapatılması, işyerlerinin kapatılması, toplu taşımanın kaldırılması, kalabalık toplantı ve halka açık aktivitelerin kısıtlanması, hareket kısıtlamaları/karantina) uygulayan ülke ya da bölgeler alınmıştır. 30 Mayıs 2020’ye kadar olan veriler veya müdahele sonrası 30 güne ait veriler kullanılarak fiziksel mesafe tedbirinden önceki ve sonraki COVID-19 insidans Oran Oranları (IRR’ler) tahmin edilmiştir. IRR’ler ülkeler arasında, rastgele etki-meta analizler kullanılarak hesaplandı. Herhangi bir fiziksel mesafe tedbirinin uygulanması, kovid-19 insidansında ortalama % 13’lük genel bir azalma ile ilişkilendirilmiştir (IRR 0.87, % 95 güven aralığı 0.85 ila 0.89; n = 149 ülke). Diğer dört fiziksel mesafe tedbiri yerinde uygulandığında, toplu taşıma araçlarının kapatılması kovid-19 insidansında ek bir azalma ile ilişkilendirilmedi (toplu taşımanın kaldırıldığı ülkelerde IRR’ler 0.85, 0.82 ila 0.88, n = 72; kaldırılmadığı ülkelerde 0.87, 0.84 ila 0.91, n = 32). 11 ülkede okul ve işyerlerin kapatılması, kalabalık toplantıların kısıtlanması tedbirleri, yerinde yapıldığında, benzer bir etkililik gösterildi (IRR’ler 0,85, 0,81 ila 0,89). Müdahalelerin sırası açısından, daha erken karantina uygulaması, diğer fiziksel mesafe tedbirlerinden sonra yapılan geç karantina uygulamasına kıyasla COVID-19 insidansında daha büyük bir azalmayla ilişkilendirildi (sırasıyla, IRR’ler 0.86, 0.84 ila 0.89, n = 105 ve 0.90, 0.87 ila 0.94, n = 41). Fiziksel mesafe tedbirleri, küresel olarak COVID-19 insidansındaki azalma ile ilişkilendirildi. Diğer dört fiziksel mesafe tedbiri yerinde uygulandığında, toplu taşıma araçlarının kaldırılmasının ilave etkisine dair kanıt bulunamadı. Karantinanın erken uygulanması, COVID-19 insidansında daha büyük bir azalma ile ilişkiliydi. Bu bulgular, ülkelerin şimdiki veya gelecekteki salgın dalgalarında fiziksel mesafe önlemlerini uygulamaya koyma veya kaldırma süreçlerinde politika kararlarını destekleyebilir.

Islam N, et all. Physical distancing interventions and incidence of coronavirus disease 2019: natural experiment in 149 countries. https://www.bmj.com/content/370/bmj.m2743

Verona, İtalya’da Yaşayan Obez Çocuklarda COVID-19 Nedenli Sokağa Çıkma Kısıtlamalarının Yaşam Biçimi Davranışları Üzerine Etkileri: Longitudinal Bir Çalışma

Obez gençlerin COVID-19 pandemisi nedeniyle evde kalmak durumunda kaldıkları ve okula gidemedikleri (yapılandırılmış okul faaliyetlerini gerçekleştiremedikleri) dönemlerde yaşam biçimi davranışlarında olumsuz eğilimler gözlenebileceği hipotezini test etmek amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmaya, İtalya’nın Verona kentinde yaşayan obezite hastası 41 çocuk ve ergen dahil edilmiştir. Diyet, fiziksel aktivite ve uyku davranışlarını içeren yaşam biçimi bilgileri, başlangıçta ve 3 hafta sonra telefonla toplanmıştır. Değişiklikler, eşleştirilmiş örneklem t-testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Verilere göre; sebze alımında anlamlı değişiklik olmazken meyve alımı, patates cipsi, kırmızı et ve şekerli içecek alımı sokağa çıkma kısıtlaması döneminde anlamlı ölçüde artmıştır. Spor aktivitelerinde harcanan zaman anlamlı ölçüde azalmış, uyku süresi ise anlamlı şekilde artış göstermiştir. Çalışma bulguları başlangıçtaki hipotezi desteklemekte olup hükümet yetkilileri ve politika yapıcılara kısıtlamalara/kısıtlamaların gevşetilmesine karar verirken bu olumsuz etkileri dikkate almaları önerilmiştir.

Pietrobelli A, et al. Effects of COVID‐19 lockdown on lifestyle behaviors in children with obesity living in Verona, Italy: a longitudinal study. Obesity 2020. https://doi.org/10.1002/oby.22861