HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI
(22.09.2020) 

• 14-20 Eylül arasında, bir önceki haftaya göre %6’lık bir artış ile yaklaşık 2 milyon yeni COVID-19 vakası ve salgının başlangıcından bu yana tek bir haftada bildirilen en yüksek vaka sayısı gerçekleşti; ölümlerin sayısında %10’luk bir azalma oldu ve son yedi günde 37 700 ölüm rapor edildi.
• DSÖ, Dünya Hasta Güvenliği gününü kutladı: Hastaları güvende tutmak için sağlık çalışanlarının güvende tutulması üzerinde duruldu (17.09.2020).
• Dünya Hasta Güvenliği Günü uygulamada: Nijerya, DSÖ’nün desteğiyle sağlık çalışanı eğitimine yatırım yaptı (10.09.2020).
• Birleşmiş Milletler Kriz Yönetim Ekibi (BM CMT) toplantısı sırasında, DSÖ kortikosteroid kullanımına ilişkin sürekli güncellenen bir kılavuz yayımladığını, antijen bazlı hızlı tanı testlerinin kullanımıyla ilgili hususlara ilişkin kılavuzun ise son halini aldığını bildirdi (09.09.2020). 
• DSÖ, diğer kurumların yanı sıra UNICEF ile, kaliteli aşıların nicelik olarak üretilmesini ve herkes tarafından kullanılabilir olmasını sağlamak için yapılan çalışmaların önemini vurguladı. DSÖ, kullanılabilirliği hızlandırmak ve acil kullanımı desteklemek için gereken verilere ilişkin aşı üreticilerinden talepler almaya başladı.
• UNESCO ve UNICEF, COVID-19’un Eğitim Üzerindeki Etkisi ve Okulların Yeniden Açılması konusunda bilgi verdi. DSÖ, okulların yeniden açılmasında sıfır risk olmayacağını, politika yapıcılar ile halk sağlığı ve eğitim yetkilileri için sorunun, vaka kümelerinin toplum aktarımına dönüşmesinin nasıl önleneceği olduğunu belirtti.
• Küresel İletişim Departmanı (DGC), “Doğrulama kampanyası” ve “BM Genel Kurulu ön gündemi”yle ilgili güncellemeleri paylaştı. DSÖ, BM Genel Kurul’unun 75. oturumuna katılacağını, ortaklarla birlikte ACT-Accelerator ile ilgili üst düzey bir etkinlik düzenleyeceğini duyurdu.
• Bugüne kadar 45’in üzerinde Uluslararası EMT (acil tıp ekipleri) görevi yürütülürken, ek yardım talepleri de alındı. DSÖ, en iyi uygulamaları belgelemek ve COVID-19 yanıtına katılan EMT’lerden dersler öğrenmek için bir anket başlattı.
• DSÖ Simülasyon Egzersizleri (SimEx), taraf devletleri ulusal öğrenme ve sistemin iyileştirilmesi yoluyla COVID-19 ve diğer sağlık acil durum riskleri için acil durum hazırlık ve müdahale kapasitelerini güçlendirmeleri için desteklemiştir. COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana birçok ülke (Kore, Uganda, Bhutan Krallığı, Namibya vb.) hazırlık ve yanıtta SimEx’ten yararlanmıştır.
• Dünya, 15-31 Eylül tarihleri ​​arasında, benzeri görülmemiş, çoğunlukla sanal 75. BM Genel Kurulu’nda bir araya gelirken DSÖ’nün paylaşacağı üç mesaj aşağıdaki gibidir (15.09.2020).
  1. COVID-19 araçlarına eşit erişim. DSÖ, dünya liderlerini güçlenirken küresel olarak geliştirme, üretim ve COVID-19 testleri, tedavileri ve aşılarına eşit erişimi hızlı bir şekilde izlemek için benzersiz bir uluslararası işbirliği olan COVID-19 Araçlarına (ACT) Erişim-Hızlandırıcıyı desteklemeye çağırıyor.
  2. Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşma yolunda ivmeyi sürdürün. Yakın tarihli bir DSÖ anketine göre, ülkelerin %90’ı temel sağlık hizmetlerinde kesintiler yaşamaktadır. Pandemi, sağlık ve kalkınmada onlarca yıllık kazanımları boşa çıkarma riskine neden olmaktadır.
  3. Bir sonraki pandemiye şimdi birlikte hazırlanmalıyız. Bir yıl önce bağımsız Küresel Hazırlık İzleme Kurulu bir pandemi tehdidine karşı uyarıda bulunarak küresel liderleri hazırlık için acil ve birleşik eylemde bulunmaya çağırmıştı. Geçen hafta kurul, alınacak 5 acil eylemi özetleyen 2020 raporunu “Hastalıklı Bir Dünya” ismiyle yayımladı.
  4. 75. BM Genel Kurulu‘nda ayrıca yanlış bilgilendirme, risk iletişimi, davranış bilimi ve infodemi konusunda 23 Eylül’de yapılacak bir yan etkinliğe ev sahipliği yapılacağı duyuruldu.

Teknik Rehberlik ve En Son Yayınlar: 

• DSÖ; okullarda dikkate alınması gereken hususları, COVID-19’un öğrencileri ve personeli üzerindeki riski en aza indirmek için gereken önlemleri inceleyen okulla ilgili halk sağlığı önlemleri hakkında yeni bir kılavuz yayımladı (14.09.2020).
• DSÖ, “COVID-19’un uzun vadeli etkileri hakkında bildiklerimiz” üzerine bir slayt seti yayımladığını duyurdu (21.09.2020). 

DSÖ bölgelerinde öne çıkan gelişmeler:

• Afrika Bölgesi haricinde, son yedi günde tüm DSÖ bölgelerinde haftalık vaka insidansında artış bildirildi. 
• Güneydoğu Asya Bölgesi, geçtiğimiz hafta 9000’den fazla ölümle yeni COVID-19 ölümlerinde artış bildirmeye devam etti ve bu sayı rapor edilen tüm ölümlerin %25’ini oluşturdu; salgının başlangıcından bu yana  bölgede COVID ölümleri 100 000’i  geçti. Ayrıca bölge, geçen hafta bildirilen yeni vakaların %35’ini oluşturmaktadır. 
• Doğu Akdeniz ve Batı Pasifik bölgelerinin her ikisi de son 3 hafta içinde rapor edilen vakalarda ve ölümlerde hafif bir artış bildirdi. 
• Afrika Bölgesi, geçtiğimiz hafta rapor edilen vakalarda ve ölümlerde sırasıyla %12 ve %16 düşüşlerle belirgin bir düşüş göstermeye devam ediyor.
• Amerika Bölgesi, küresel olarak en yüksek COVID-19 yükünü taşımaya devam etmektedir ve bölge yeni ölümlerde %22’lik bir azalma bildirmesine rağmen son 7 günde bildirilen tüm yeni vakaların %38’inden fazlasını oluşturmaktadır.

• Afrika Bölgesi (AFRO): 

• DSÖ, Güney Afrika hükümetini COVID-19 pandemi eğrisini bükmeye yardımcı olan kararlı çabalarından dolayı takdir etti ve destekledi (17.09.2020).
• DSÖ, Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve Afrika Birliği Sosyal İşler Komisyonu tarafından oluşturulan “COVID-19 için Geleneksel Tıp Bölgesel Uzman Komitesi”, COVID-19 bitkisel ilaç klinik deneyleri için protokolü onayladı (19.09.2020).

• Amerika Bölgesi (AMRO): 
  • (PAHO web sayfasına ulaşılamamaktadır.)

• Doğu Akdeniz Bölgesi (EMRO): 
  • Bölgede COVID-19 vakalarının yeniden artmasına ilişkin DSÖ Bölge Direktörü tarafından yapılan açıklamada COVID-19’a yönelik alınan önlemlerle ilgili hatırlatma yapıldı, mevcut durumda sadece semptomu olup kliniklere başvuran hastalara test yapılmasının yeterli olmadığı vurgulandı(15.09.2020).

• Avrupa Bölgesi (EURO)
  • DSÖ Avrupa’ya mali desteğin büyük bir kısmı (%59) üye devletler tarafından sağlanmaktadır, ardından Avrupa Birliği başta olmak üzere hükümetler arası kuruluşlar destek vermektedir(15.09.2020).
  • DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge’nin DSÖ Avrupa Bölge Komitesi 70. oturumundaki açıklaması yayımlandı. COVID-19’un ötesinde geleceğin temellerinin 3 ana eksende olması planlandı: Daha hedefe odaklı bir yanıt için her bir ülkeyle doğrudan temas halinde olmak, bölgede çalışan diğer kuruluşlarla ortaklıkları güçlendirmek ve bölge ofislerinin amaca uygun olacak şekilde yeniden yapılandırılması (16.09.2020).
  • DSÖ Avrupa ve Türki Devletler (Azerbaijan, Kazakistan, Kırgizistan, Türkiye ve Özbekistan) Konseyi, DSÖ Avrupa Bölgesi’nde yeni ortaklıkları güçlendiren bir mutabakat imzaladı(16.09.2020).

• Güney Doğu Asya Bölgesi (SEARO) ve Batı Pasifik Bölgesi (WPRO): 
  • COVID-19, sağlık sistemlerindeki boşlukları ve eksiklikleri ortaya çıkardı ve sağlık güvenliği ile ekonomik istikrar arasındaki karşılıklı bağımlılığın altını çizdi; böylece başka bir gerçek olan evrensel sağlık sigortasının (UHC) önemi ortaya kondu. UHC’ye ulaşmak, herkesin ihtiyaç duyduğu kaliteli sağlık hizmetlerine mali zorluk çekmeden erişilebileceği anlamına gelir. UHC yolunda iyi ilerleme kaydeden ülkeler, pandeminin sağlık üzerindeki etkilerini ve dolayısıyla ekonomik etkilerini daha iyi yönetebilmiştir. Batı Pasifik Bölgesi’nde Kore Cumhuriyeti ve Vietnam, ilerleme kaydeden ve COVID-19’un etkisini sınırlayan iki ülke örneğidir (16.09.2020). Asya ve Pasifik Bölgesinde Sağlık ve Maliye Bakanları da COVID-19 dönemi ve ötesinde evrensel sağlık sigortasının önemini vurguladı (17.09.2020).

• CDC “Koronavirüs Hastalığı 2019 (COVID-19) ile İlişkili Örneklerin Taşınması ve İşlenmesine Dair Ara Laboratuvar Biyogüvenlik Yönergesi”ni güncelledi. 19 Eylül 2020’de yapılan revizyon ile Kaynaklar bölümünün altına, COVID-19’a Yanıt Veren Laboratuvarların Hazırlanması ve Desteklenmesi adlı bir bölüm eklenmiştir (Kaynak).  
• CDC, Amerika Birleşik Devletleri’nde sonbahar ve kış dönemindeki bayram  kutlamaları için bireyleri, ailelerini, arkadaşlarını ve toplulukları COVID-19’dan korumaya yardımcı olmak için uyarılarda bulundu. Eyaletlere bir bayram kutlamasına ev sahipliği yapmayı planlarken, kutlamayı ertelemek, iptal etmek veya sınırlamak için topluluktaki mevcut COVID-19 düzeylerinin değerlendirmesini önerdi.  Sonbahar ve kış dönemindeki her bir bayram (Hallowen, Şükran günü vb.) kutlamasındaki aktiviteler  için risk değerlendirmesi yayımlandı.(Kaynak)
• Sık Sorulan Sorular bölümüne “Şiddetli Akut Solunum Sendromu Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) ‘nin RT-PCR Laboratuvar Testi Pozitifliği Yüzdesinin Hesaplanması” adlı bir başlık ekledi. (Kaynak) 
• CDC, “Dinamik Okul Karar Alma Süreçleri için Göstergeleri” yayımladı.(Kaynak)

• ECDC, son COVID-19 verilerine göre, AB / AEA ve Birleşik Krallık için 14 günlük vaka bildirimlerinin 50 günden fazla bir süredir arttığını ve şu anda tüm AB ülkelerinin yarısından fazlasında vaka sayılarında bir artış yaşandığını açıkladı. (16.09.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, AB / AEA ve Birleşik Krallık’ta, COVID-19’un 30 günlük projeksiyonlarının yer aldığı “AB / AEA ve Birleşik Krallık’ta COVID-19 temel tahminleri” adlı döküman güncellenerek yayımlandı. (17.09.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, “COVID-19 test stratejileri ve hedefleri” adlı döküman yayımlandı. (18.09.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, süregelen halk sağlığı tehditleri hakkında haftalık bir bülten olan  “Bulaşıcı Hastalık Tehditleri Raporu, 13 – 19 Eylül 2020, 38. Hafta” yayımlandı. Raporda COVID-19’un yanı sıra diğer bulaşıcı hastalıklar ile ilgili güncellemeler yer aldı (18.09.2020). Kaynak
• ECDC tarafından, “SARS-CoV-2 reenfeksiyonu: halk sağlığı yanıtı için hususlar” adlı döküman yayımlandı. (21.09.2020) Kaynak

Tablo 1. Günlük Test Sayısı, Vaka ve Ölüm Sayıları ile İlgili Veriler

Artık veri güvenilirliği nedeniyle salgın eğrisi paylaşmıyoruz.

Grafik 1. Kümülatif Vaka Sayısı ve Enfeksiyon Hızı

Grafik 2. Yeni Vaka Sayısı ve Enfeksiyon Hızı

Grafik 3. Yeni Vaka Salgın Eğrisi

• Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından
  • 15/09/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
    • Entübe edilen yeni hasta sayısında %6,5 azalma
    • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış  Ortadoğu Anadolu  Bölgesinde, en fazla artış  Batı Marmara Bölgesindedir.
    • 80 yaş ve üzeri grupta 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 vaka sayısı kadınlarda 23,5, erkeklerde ise 31,7’dir.
  • 16/09/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
    • COVID-19 test sayısında (%1,7) artış
    • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış  Batı Marmara  Bölgesinde, en fazla artış  Ortadoğu Anadolu Bölgesindedir.
    • 80 yaş ve üzeri grupta 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 hasta sayısı kadınlarda 26,7, erkeklerde ise 31,7’dir
  • 17/09/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
    • Yeni COVID-19 hasta sayısında %7,1 azalma
    • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış  Batı Karadeniz  Bölgesinde, en fazla artış  Batı Marmara Bölgesindedir.
    • 65-79 yaş grubunda 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 hasta sayısı kadınlarda 26,5, erkeklerde ise 27,1’dir.
  • 18/09/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
    • COVID-19 test sayısında ise %0.6 artış
    • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış Batı Marmara Bölgesinde, en fazla artış  Batı Karadeniz Bölgesindedir.
    • 80 yaş ve üzeri grupta 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 hasta sayısı kadınlarda 27,8, erkeklerde ise 31,7’dir.
  • 19/09/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
    • Yeni COVID-19 hasta sayısında %13,3 azalma
    • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla artış  Ortadoğu Anadolu Bölgesindedir.
    • 65-79 yaş grubunda 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 hasta sayısı kadınlarda 24,4, erkeklerde ise 25,3’tür.
• Bilimsel Danışma Kurulu tarafından 14.09.2020 tarihinde COVID-19 Temaslı takibi, salgın yönetimi, evde hasta izlemi ve filyasyon rehberi güncellendi
• Yerli aşı üretiminin geliştirilmesi teknik kapasite ve insan gücünün artırılması eğitimi için tıklayınız.
• Bakan Koca, 17.09.2020 tarihinde DSÖ’ye “2021’in Sağlık Çalışanları Yılı” Olarak Seçilmesini Önerdi. Kaynak

• 81 İl Valiliğine 15.09.2020 tarihinde Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri konulu genelge gönderdi. Genelgede, Covid­-19 salgını kapsamında faaliyetleri geçici süreliğine durdurulan ve hâlihazırda kapalı olması gereken bazı gazino, pavyon, diskotek, bar, birahane, taverna veya gece kulüplerinin belediye veya il özel idaresine başvurarak faaliyet konularını değiştirdikleri ya da mevcut ruhsatlarına talî faaliyet alanı işleterek eski faaliyetlerine devam ettiklerinin anlaşıldığı belirtildi.

• Millî Eğitim Bakanlığınca, okullarda yüz yüze eğitim, seyreltilmiş uygulamalarla anasınıfı ve ilkokul 1’inci sınıflarda haftada bir gün olacak şekilde başlatıldı. Bu süreçte okullara zorunlu olmadıkça ziyaretçi kabul edilmeyecek. Okul öncesi ve ilkokul 1. sınıflar uyum programı etkinliklerinde, çocuklar sağlıklı yaşam konusunda bilgilendirilecek. Hijyen, sosyal mesafe, korku ve kaygılardan kurtulma gibi etkinliklerin yanı sıra öğrencilerin okulu ve çalışanları tanımalarına yönelik etkinlikler düzenlenecek. Kaynak

• İTO tarafından, “Yönetemiyorsunuz, Tükeniyoruz Haftası” kapsamında 15 Eylül 2020’de bir basın açıklaması gerçekleştirildiği açıklandı. (15.09.2020) Kaynak
• İTO tarafından, “Yönetemiyorsunuz, Tükeniyoruz Haftası” kapsamında 17 Eylül 2020 Perşembe günü salgında hayatını kaybeden sağlık çalışanları ve yurttaşlar anısına anma törenleri gerçekleştirdiği açıklandı. (17.09.2020) Kaynak

• ATO Yönetim Kurulu tarafından ulaşılan ve teyit edilen COVID-19 (+) tanısı alan sağlık çalışanlarının sayısının, 16 Eylül 2020 tarihi itibariyle, 882’ye yükseldiği bildirildi. (16.09.2020) Kaynak
• ATO tarafından, pandemi sürecinde TTB’yi hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak, çok sayıda tabip odasının da imzasıyla, “TTB’nin Yanındayız!” başlıklı mesaj yayımlandı. (17.09.2020) Kaynak
• ATO tarafından, “Yönetemiyorsunuz, Tükeniyoruz Haftası” kapsamında Ankara’da 17 Eylül 2020 Perşembe günü hastaneler ve sağlık kurumlarında COVID-19 pandemisi nedeniyle yaşamını yitiren hekimler, sağlık çalışanları ve vatandaşlar anısına 1 dakikalık saygı duruşunda bulunulduğu açıklandı. (18.09.2020) Kaynak
• ATO İşçi Sağlığı ve İşyeri Hekimliği Komisyonu tarafından  22 Eylül 2020 tarihinde saat 20.00’da “İşyerlerinde COVID-19 İzlemi” başlıklı telekonferans yapılacağı duyuruldu. (21.09.2020) Kaynak

• İzmir Tabip Odası tarafından, 17 Eylül 2020 ve 18 Eylül 2020 tarihlerinde “Yönetemiyorsunuz Tükeniyoruz Haftası” kapsamında iki basın açıklaması gerçekleştirildiği açıklandı. (17.09.2020) Kaynak1, (19.09.2020) Kaynak2
• İzmir Tabip Odası tarafından, pandemi sürecinde yaşamlarını kaybeden vatandaşlar ve sağlık çalışanları anısına, “Yönetemiyorsunuz Tükeniyoruz Haftası” kapsamında hazırlanan video paylaşıldı. (19.09.2020) Kaynak
• İzmir Tabip Odası tarafından, 24 Eylül 2020 Perşembe günü saat 20.00’da “Pandemi Sürecinde Laboratuar Testleri” başlıklı telekonferans düzenleneceği duyuruldu. (20.09.2020) Kaynak

• Haftalık KLİMİK bülteninin son sayısı yayımlandı (22.09.2020). Kaynak
• KLİMİK tarafından, pandemi sürecinde TTB’yi hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak “Türk Tabipleri Birliği’nin yanındayız” başlıklı açıklama yapıldı. (19.09.2020) Kaynak
• KLİMİK tarafından, 24 Eylül 2020 Perşembe günü, 21.00-22.30 saatleri arasında “COVID-19 Pandemisinde Yara Bakım Hizmetleri” konulu web konferansı yapılacağı duyuruldu. (21.09.2020) Kaynak
• KLİMİK tarafından, COVID-19 tedavisinde kullanılmakta olan antiviral ilaçlar ile ilgili bilimsel görüş metni yayımlandı. (21.09.2020) Kaynak

• EKMUD, uzmanlık alanları ve pandemi sürecinin yönetimi ile ilgili bazı sorun ve taleplerin 16 Eylül 2020 tarihinde yapılan görüşmeyle Sağlık Bakanına iletildiğini açıkladı ve dernek tarafından sunulan dosya paylaşıldı. (17.09.2020) Kaynak
• EKMUD tarafından, İzlanda’da yapılan bir çalışmanın COVID-19’un, kalıcı bağışıklık bıraktığını ortaya koyduğu açıklandı ve makale paylaşıldı. (17.09.2020) Kaynak

• TTD tarafından, COVID-19 ve COVID-19’un etkileyebileceği akciğer hastalıkları konusunda toplumu ve hastaları bilgilendirmek amacıyla 29-30 Ekim 2020 tarihlerinde ücretsiz katılım ile “Halk için Akciğer Hastalıkları ve COVID-19 Kongresi” düzenleneceği duyuruldu. (16.09.2020) Kaynak
• TTD, pandemi sürecinde TTB’yi hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak, “Türk Toraks Derneği, Türk Tabipleri Birliği’nin Yanındadır” başlıklı bir basın bildirisi yayımladı. (17.09.2020) Kaynak

• TPD, pandemi sürecinde TTB’yi hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak, “Türkiye Psikiyatri Derneği olarak, Türkiye’deki hekimlerin örgütlü sesi olan Türk Tabipleri Birliği’nin yanındayız!” başlıklı bir basın açıklaması yayımladı. (18.09.2020) Kaynak

• TEB, pandemi sürecinde sağlık meslek örgütlerini hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak “Sağlık Çalışanları İyi ki Var”, “ İyi ki TTB Var” başlıklı bir basın açıklaması yayımladı. (17.09.2020) Kaynak

• TDB tarafından, TDB dergisinin 177. sayısı, “COVID-19’un Önümüze Koyduğu Gerçek” başlıklı başyazı ile birlikte paylaşıldı. (17.09.2020) Kaynak
• TDB tarafından, 17 Eylül 2020’de, COVID-19 nedeniyle hayatını kaybeden tüm yurttaşları ve sağlık çalışanlarını anma etkinliğinin gerçekleştirildiği açıklandı. (17.09.2020) Kaynak

TDB, pandemi sürecinde sağlık meslek örgütlerini hedef alan açıklamalar ile ilgili olarak “Hekimler üzerinden siyaset yapanları kınıyoruz!” başlıklı bir basın açıklaması yayımladı. (17.09.2020) Kaynak

• THD tarafından, 25 Eylül 2020 tarihinde saat 20.00’da “COVID-19 Pandemi Döneminde İnovatif Yaklaşımlar” başlıklı online etkinlik gerçekleştirileceği duyuruldu. (16.09.2020) Kaynak