Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) ile ilgili her geçen gün farklı bilimsel veri farklı alanlarda çalışma ve önlem alma ihtiyacını doğurmakta ve/veya pekiştirmektedir. Hastalığın tanı, tedavi ve izleme aşamalarında sağlık çalışanlarının özel bir risk altında olduğu sürecin başlangıcından bu yana belirtilmektedir. Mevcut veriler bu kabulü desteklemekte olup süreç yönetiminde bu konuya özel bir önem verilmelidir. Aşağıda Lancet dergisinde 21.3.2020 tarihinde yayınlanan COVID-19 ve sağlık çalışanları üzerinde yazılmış Editoryal makalede öne çıkan konulara yer verilmiştir:1
- Çin Ulusal Sağlık Komisyonu verilerine göre 3300 sağlık çalışanının Mart ayı başından bu yana enfekte olduğu ifade edilmektedir. Yerel basın bildirimine göre de en az 22 sağlıkçalışanının yaşamını yitirdiği belirtilmektedir.
- İtalya’da aktif çalışan hekimlerin %20’sinin enfekte olduğu ve bazı çalışanların da yaşamını kaybettiği belirtilmektedir.
- Sağlık çalışanları; bu risklerin yanı sıra fiziksel ve ruhsal yorgunluk, zorlayıcı durumlarda triaj kararı verirken hissedilen azap duygusu, hastaların ve meslektaşların yaşamlarını yitirdiğinde duyulan üzüntü gibi durumlarla da karşılaşmaktadırlar.
- Pandemi süreci hız kazandıkça, kişisel koruyucu ekipman (KKE) sağlanması sağlık çalışanı için en öncelikli konu haline gelmektedir ve erişim temel bir sorundur.
- Pek çok ülkede sağlık çalışanına önem verilmektedir, bununla birlikte özellikle pandemiden en çok etkilenen yerlerde KKE konusunda eksiklikler saptanmaktadır.
- Bazı sağlık çalışanları eksik ekipmanla hasta görmektedirler, ya da ekipman beklemektedirler.
- Sağlık çalışanları kişisel güvenlik kaygılarının yanı sıra hastalığı ailelerine bulaştırmak konusunda da endişe duymaktadırlar.
- Yaşlı ebeveynlere ya da küçük çocuklara bakan sağlık çalışanları okulların kapanmasından, sosyal mesafe uygulamalarından, gıda ve diğer temel gereksinimlere erişimde kesinti olmasından etkilenebileceklerdir.
- Sağlık sistemleri dünyada aylarca çok yüksek kapasitede çalışacak olabilirler. Ancak, sağlık çalışanları, “acil olarak üretilemez”, ya da çok uzun süreler %100 kapasitede çalıştırılamazlar.
- Sağlık çalışanlarının küresel düzeyde güvenliği sağlanmalıdır.
- Kişisel koruyucu ekipmanların yeterliliğinin sağlanması sadece ilk adımdır.
- Kaynakların akılcı kullanımı amacıyla süreçte acil olmayan işlerin ertelenmesi, gıda, dinlenme, aile desteği ve psikolojik destek sağlanması pratik diğer tedbirler arasındadır.
- Günümüzde, sağlık çalışanları her ülkenin en değerli kaynağıdır.
Her ülke ve toplum çalışmalarını üst düzeyde sürdürmektedir. Bu çabalara uluslararası literatürde yer verilmiş ve güncel olan yukarıda aktarılmaya çalışılmış görüşlerin katkı sunabilmesi dileğiyle…
1 Dokuman, 20.3.2020 tarihinde Dr. Dilek Aslan tarafından https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140- 6736(20)30644-9/fulltext sayfasında yer alan ve 21.3.2020 tarihli Editorial. COVID-19: protecting health-care workers Lancet March 21, 2020;395(10228):P922 (doı: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30644-9) künyeli yazıdan yararlanılarak hazırlanmıştır.
