HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)

YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI (21.03.2020)

Kesin Olgu: Türkiye (670), Dünya (234.023) Ölüm: Türkiye (9), Dünya (9.840)

DSÖ Risk Değerlendirmesi: Küresel seviye – Çok Yüksek

Günün HASUDER önerisi

“Ölümleri azaltmada yaşlı bireylerin etkin gözetimi önemlidir”

• Bilimsel verilerin “öncelik verin” dediği “yaşlı nüfusa” diğer risk  gruplarını da dışlamadan sağlık sisteminin her basamağında (ayaktan sağlık hizmeti sunan ASM gibi birinci basamak, yatarak  tedavi sunan hastaneler gibi) bu dönemde daha da fazla sorumluluk düşmektedir.
• Bu çerçevede; özellikle korunma, erken tanı ve erken tedavi daha da önem kazanmaktadır.
• Yaşlı nüfusun hizmete erişim, hizmetten yararlanma aşamaları için entegre ve izlenebilen bir “yaşlı sürveyans” sistemi gerekmektedir.

Dünyadan Gelişmeler

WHO Situation Report-60

• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), altı yeni ülke/bölgede daha COVID-19 vakaları bildirdi.
• DSÖ, güvenilir bilgilere erişimi artırmak için WHO Health Alert (DSÖ Sağlık Uyarısı) mesajlaşma hizmeti başlatmak üzere WhatsApp ve Facebook ile ortaklık kurdu. Bu hizmet, semptomlar ve insanların kendilerini nasıl koruyabilecekleri de dahil olmak üzere COVID-19 hakkında en son haberleri ve bilgileri sağlayacaktır.
• DSÖ, virüsün genetik sekansının Çin tarafından paylaşılmasından sadece 60 gün sonra ilk aşı denemesinin başladığını, DSÖ ve ortaklarının birçok ülkede farklı tedavileri karşılaştırmak için Dayanışma Denemesi adı verilen büyük bir uluslararası çalışma düzenlendiğini bildirdi.
• DSÖ ve Global Citizen, küresel sağlık için fiziksel mesafeyi ve eylemi teşvik etmek üzere sanal, temassız bir konser serisi olan #TogetherAtHome’u başlattı.

Türkiye’den Gelişmeler

Hayatını kaybedenlerin tamamı yaşlı olarak bildirildi. Kaynak

Sağlık Bakanlığı (SB)

• SB ilgili kurumlara;
  • Sağlık kurumlarına müracaat eden hastaların, COVID-19 tanısı kesinleşinceye kadar Sağlık Bakanlığı hastaneleri, Devlet ve Vakıf Üniversitesi hastaneleri ile tüm özel sağlık kuruluşlarınca kabul ve tedavi süreçlerinin yapılmasının zorunluluğunu,
  • Bünyesinde Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji, Göğüs hastalıkları, İç Hastalıkları uzmanı hekimlerden en az ikisinin bulunduğu ve 3. seviye erişkin yoğun bakım yatağı bulunan tüm hastanelerin Pandemi Hastanesi olarak kabul edildiğini,
  • Hastane bünyesinde Pandemi Genel Koordinasyon Ekibi oluşturulması ve organizasyon tedbirlerini içeren “Pandemi Hastaneleri” konulu yazısını gönderdi (20.03.2020 tarihli ve 14500235-403.99 sayılı yazı )
• SB, yeni koronavirüs (COVID-19) semptomlarına göre ön değerlendirme yapmak ve yapılan ön değerlendirmenin olumlu çıkması durumunda bir sağlık tesisini ziyaret etme tavsiyesinde bulunmak, ayrıca istatistiki çalışma yapmak amacıyla kimlik bilgileri, iletişim bilgileri, IP Adresi ve sağlık verilerini toplayan https://koronaonlem.saglik.gov.tr/ web sayfasını kullanıma açtı.
• SB, Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinde değişiklik yaptı. Yönetmeliğin 11. Maddesi’nin Fıkrası’na “Ancak deprem, sel baskını, salgın hastalık gibi olağandışı ve hizmetin normal olarak sürdülemediği hallerde uzmanlık öğrencileri, hekimlik görevlerini yürütmek üzere eğitim gördüğü kurumun dışında aynı il sağlık tesislerine 3 ayı geçmemek üzere görevlendirilebilir. Bu görevlerde geçen süreler eğitim süresinden sayılır ” maddesi eklendi. Kaynak

Cumhurbaşkanlığı,

• Yurt genelinde her türlü bilimsel, kültürel, sanatsal ve benzeri toplantı ve aktivitelerin Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesi ile ilgili 2020/3 sayılı genelge yayınlandı (19.03.2020). Kaynak

Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK)

TTB-UDEK;

• Türk Tabipleri Birliği, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK), Türk Toraks Derneği ve Türk Yoğun Bakım Derneği 17 Mart 2020 tarihinde yeni koronavirüs  salgını ile ilgili bir toplantı gerçekleştirdi ve Koronavirüs Pandemisi Çalışma Grubu’nu kurdu. Toplantının sonucunda “Covid-19 salgınına akıl ve bilim yol gösteriyor, gösterecek” başlıklı bir sonuç bildirgesi yayınladı.  Bildiriyi okumak için 
• Koronavirüs Pandemisi Çalışma Grubu, pandemi konusunda bilimsel içeriği üye uzmanlık dernekleri ve uzmanlarca onaylanmış bilgi, video ve afiş gibi materyallerin http://hekimlik.org/koronavirus ve http://www.ttb.org.tr/udek/ web siteleri üzerinden paylaşımı açtı.

Türk Tabipleri Birliği (TTB)

• TTB, sağlık çalışanlarının COVID-19 virüsüne maruz kalımına ilişkin risk değerlendirmesi yapabilmek amacıyla anket hazırladı. Anketin COVID-19 kuşkulu ya da tanısı konmuş hastayla ilgilenen, triyaj yapan tüm sağlık çalışanları tarafından doldurulması hedefleniyor. Anket

Türk Biyokimya Derneği

• Türk Biyokimya Derneği “Coronavirüs 2019 Hastalığına (COVID-19) Karşı Laboratuvar Biyogüvenlik Rehberi”ni web sayfasında yayınlamıştır. Okumak için 

İl Hıfzısıhha Kurulları

• Konya’da İl Hıfzısıhha Kurulu kararı ile 65 yaş üstü nüfusun ücretsiz toplu ulaşım kullanımı tedbir amacıyla geçici olarak durduruldu. Kaynak

HASUDER’den Haberler

• Prof. Dr. Muzaffer Eskiocak ve Prof. Dr. Tayyar Şaşmaz tarafından Dünya Sağlık Örgütü’nün  “Responding to community spread of COVID-19” kılavuzu, il pandemi planlarının COVID-19 için uyarlanması sürecine katkı sağlamak amacıyla Toplumda yaygın COVID-19 virüs dolaşımı durumunda yapılması gerekenler başlığıyla çevrildi. Okumak için
• Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan’ın “Test Yapın, Test Yapın, Test Yapın” başlıklı yazısı yayınlandı. Okumak için
• Prof. Dr. Dilek Aslan’ın Yeni Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı İçin Yaşlılık Riskli Bir Dönem başlıklı yazısı yayınlandı. Okumak için
• Prof. Dr. Erhan Eser tarafından HASUDER E-Kütüphanesinde KORONA Özel Klasörü açıldı. Erişim için
• Prof. Dr. Tayyar Şaşmaz basına demeç verdi. İzlemek için

Okuma Önerisi

COVID-19 tedavisinde Hidroklorokin ve Azitromisin

Hidroklorokinin COVID-19 hastalarında solunumsal viral yüke etkisinin araştırıldığı bu çalışmada, bir grup hastaya 600 mg hidroklorokin tedavi olarak başlanmış; klinik prezentasyonlarına göre azitromisin de eklenmiş. Farklı bir merkezde bu tedavi protokolünü almayan hastalar kontrol grubu olarak alınmış. Hastalardan günlük nazal sürüntü örneği alınarak viral yük takip edilmiş. Tedaviye alınan 20 hastanın inkübasyonun 6. günündeki viral yükleri kontrol grubuna göre anlamlı düşük saptanmış. Ayrıca bu hastaların ortalama virüs taşıma süresi literatüre göre daha kısaymış. Hidroklorokin ile birlikte azitromisinin de tedaviye eklenmesi de virüs eliminasyonunu anlamlı olarak etkiliymiş. 

Gautret, P. et al. “Hydroxychloroquine and Azithromycin as a treatment of COVID-19: preliminary results of an open-label non-randomized clinical trial” https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.16.20037135v1.full.pdf+html (Erişim tarihi: 21.03.2020)

Klorokin ve COVID-19 Eleştirisi 

Antimalaryal bir ilaç olan klorokine dikkat çeken güncel çalışmalar, klorokinin antiviral etkinliğini araştıran önceki çalışmalar gözönünde bulundurularak değerlendirilmiş. İnvitro deneyler klorokinin SARS-COV-2’nin replikasyonunu inhibe ettiğini göstermiş. Geçmişte de klorokinin pek çok farklı virüs çin invitro etkinliği varken hayvan deneylerinde faydası gösterilememiş. İnsanlarda yapılan klinik araştırmalar da başarısız olmuş. Yakın zamanda Çin’de yürütülen bazı klinik araştırmaların sonuçları bildirilmiş olsa da veriler erişime açılmamış. Klorokinin hastalara potansiyel faydasının bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş.

Tourent F. et al. “Commentary of chloroquine and COVID-19” Antiviral Research (2020) https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0166354220301145?via%3Dihub (Erişim tarihi: 21.03.2020)

*Bu metin HASUDER adına Dr. Öğretim Üyesi Meltem Akın Dikleli, Dr. Öğretim Üyesi Mestan Emek, Dr. Öğretim Üyesi Onur Özlem Öztürk, Dr. Öğretim Üyesi Melike Yavuz, Uzm. Dr. Sabanur Çavdar  ve Uzm. Dr. Erdem Erkoyun tarafından hazırlanmıştır.