HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI
(17.08.2020) 

• DSÖ, günlük durum raporunda yayımlanan en son verilerin tümünü görüntülemek için COVID-19 küresel gösterge panosu(COVID19.who.int)na bir işlev eklendiği ve tüm nicel verilerin küresel COVID-19 kontrol panelinde günlük olarak güncellenmeye devam edeceği; 17 Ağustos Pazartesi gününden itibaren günlük durum raporlarının gelişen epidemiyolojik durumun analizine ve yorumlanmasına odaklanarak  “COVID-19 Haftalık Epidemiyolojik Güncellemeler“ başlığı altında verileceği; operasyonel güncellemelerin ise “COVID-19 için Haftalık Operasyonel Güncellemeler“ aracılığıyla paylaşılmaya devam edileceği duyuruldu (10.08.2020).
• Salgının neresinde olduğumuzu ve son 6 ayda elde edilen önemli başarıları değerlendiren COVID-19 Hazırlık ve Müdahale İlerleme Raporu tartışıldı. 9 Ağustos’ta sona eren hafta için COVID-19’un küresel epidemiyolojik bir özeti sunuldu. İncelenen bir haftalık süre içinde 1,8 milyondan fazla yeni COVID-19 vakası, bir önceki haftaya göre %2’lik hafif bir düşüşle bildirilirken ölümlerin sayısının %2 arttığı ve bu süre zarfında 41.000’den fazla yeni ölüm bildirildiği raporlandı. Yeni vaka sayısındaki en büyük bölgesel değişiklik ise ölümler artmaya devam etmesine rağmen DSÖ Afrika Bölgesi’ndeki belirgin düşüş (%23) ile gerçekleşti. (10.08.2020). Daha fazla bilgi için: Kaynak 
• Dr. Tedros, duyurulan istatistiklerin arkasında çok fazla acının ve ıstırabın olduğunu vurguladı. Pandemiyi etkili bir şekilde ele almanın iki temel unsurunun liderlerin harekete geçmek için adım atması ve vatandaşların yeni önlemleri alması olduğunu vurguladı. ‘Mesajım çok net: virüsü bastırın, bastırın, bastırın’ dedi (10.08.2020). Kaynak
• Dr. Tedros, 150’den fazla kişinin ölümüne, 6000’den fazla kişinin yaralanmasına ve 300 000’den fazla kişinin evsiz kalmasına neden olan büyük patlamanın ardından Beyrut halkına dayanışma mesajı gönderdi. DSÖ, 1,7 milyon ABD doları değerinde cerrahi ve başlıca travma malzemeleri, kişisel koruyucu ekipman göndermenin yanı sıra COVID-19’un etkisini hafifletmek, psikososyal ihtiyaçları ele almak ve hasarlı sağlık tesislerinin hızlı restorasyonunu kolaylaştırmak için 76 milyon ABD Doları tutarında bir başvuruda bulunduğunu raporladı (11.08.2020). Kaynak
• DSÖ ve UNESCO, COVID-19 salgınına yanıt verirken dayanıklılıklarını, toplu eylemlerini ve yaratıcılıklarını gösteren dünya çapındaki gençlerin Uluslararası Gençlik Günü‘nü kutladı (12.08.2020).
• PAHO Direktörü Dr. Carissa F. Etienne, Amerika’da 390 000’den fazla insanı öldüren COVID-19 salgınının; tüberküloz, HIV, hepatit ve diğerleri de dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıkları ortadan kaldırmaya ve kontrol altına almaya yönelik bölgesel planları tehdit ettiğini hatırlattı (11.08.2020).
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, açılış toplantısı 26 Ağustos’ta gerçekleşmesi planlanan bir Pan-Avrupa Sağlık ve Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu toplantısı ile farklı ülkelerin sağlık sistemlerinin pandemiye nasıl tepki verdiği konusunda dersler çıkarılması, sağlık ve sosyal bakım sistemlerinin dayanıklılığını artırmak için yatırımlar ve reformlar konusunda tavsiyelerde bulunulmasının amaçlandığını duyurdu (11.08.2020).
• DSÖ, COVID-19 Tedarik Portalı’ndan talep edilebilir olan Acil Durum Küresel Tedarik Zinciri Sistemi (COVID-19) kataloğunu yayımladı (10.08.2020).
• COVID-19 Tedarik Zinciri Sistemi ile ilgili durum güncellemeleri paylaşıldı (12.08.2020). Kaynak
• Temel el yıkama imkanına erişim, okulların COVID-19 salgınının ortasında güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için temel koşullardan biridir. DSÖ/UNICEF Ortak İzleme Programından (JMP) elde edilen en son verilere göre dünya genelindeki okulların %43’ünün (yaklaşık 5 okuldan 2’sinin) 2019’da sabun ve suyla temel el yıkamaya erişiminin olmadığı ortaya kondu (13.08.2020).
• COVID-19 salgını sağlık sistemleri üzerine olağanüstü bir yük bindirmesine rağmen DSÖ Avrupa Bölgesi’nde kızamık ve kızamıkçık eliminasyonu konusunda sürekli bir taahhüt olduğu vurgulandı (13.08.2020).
• Pek çok ülkede COVID-19 pandemisine verilen yanıt ile toplulukları Ebola virüsü hastalığına karşı koruma çalışmaları gibi diğer hastalık yaklaşımlarından alınan derslerin birleştirildiği; örneğin Nijerya’nın Nijer Deltası’ndaki sağlık çalışanlarının kızamık, sarı humma ve COVID-19 gibi bulaşıcı hastalıkların tespitini ve raporlanmasını iyileştirmek için sürveyans stratejilerini birleştirdikleri bildirildi (13.08.2020).
• COVID-19 açısından şüpheli veya doğrulanmış hastalar için evde bakım ve bunların temaslarının yönetimine ilişkin rehber güncellendi. Rehber, COVID-19 hastalarına evde bakım verilip verilmeyeceğine karar verirken dikkate alınması gereken konular, temaslıların yönetiminde alınması gereken halk sağlığı önlemleri hakkında rehberlik sağlamaktadır ve bu bakımı sağlayan sağlık çalışanları ve bakıcılar için tavsiyeler sunmaktadır (13.08.2020).
• Uluslararası Narkotik Kontrol Kurulu (INCB), Dünya Sağlık Örgütü ve Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC); hükümetleri, ülkelerdeki kontrollü ilaçların üretimi ve tedariği ile COVID-19 ve diğer tıbbi durumlar için uluslararası kontrollü ilaçlara ihtiyaç duyan hastaların ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaya çağıran bir bildiri yayımladı (14.08.2020). Kaynak
• Amerika’daki birkaç ülke COVID-19 salgını sırasında aşılama programlarını artırmak için yenilikçi stratejiler uygularken DSÖ Amerika Bölge Ofisi tarafından yürütülen bir dizi incelemede, maruziyet riski ile ilgili endişelerin ve yasaklar sırasında yaşanan hizmetlere erişim zorluklarının aşılama kapsamının azalmasına neden olduğu gösterildi (14.08.2020).
• Afrika kıtasında ilk COVID-19 vakalarının tespit edilmesinden bu yana altı ay geçti. Yarım milyondan fazla vaka ve 11 000 ölümle birlikte, Güney Afrika’nın üstlendiği krizin yükü giderek artmaktadır (13.08.2020).

• Altta yatan Tıbbi Durumlarla İlgili COVID-19 İlişkili Hastaneye Yatışı arttıran durumlar yayımlandı (11.08.2020).
• Islah ve Tutuk Evlerinde SARS-CoV-2 Testi için Ara Hususlar yayımlandı (11.08.2020).
• CDC, COVID-19 Seyahat Sağlığı Bildirim Düzeylerini nasıl belirlediğini yayımladı (12.08.2020).
• COVID-19 Mücadelesi Sırasında Evcil Hayvanları Tedavi Eden Veteriner Klinikleri için Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Ara Rehberi yayımlandı (12.08.2020).
• Mevsimsel Alerjisi Olan Kişiler hakkında öneriler yayımlandı (12.08.2020).
• Sosyal Servis Sağlayıcıları ve Müşterilerinin bilmesi gerekenler yayımlandı (12.08.2020).
• Hayvanları SARS-CoV-2 Testi Açısından Değerlendirmenin nasıl yapılması gerektiği ve öneriler yayımlandı (12.08.2020).
• Temaslı Takibi Kaynakları yayımlandı (13.08.2020).
• Jimnastik ve Fitness Merkezi Çalışanları öneriler yayımlandı (13.08.2020).
• COVID-19 Elektronik Raporlama Uygulaması hakkında bilgiler yayımlandı (13.08.2020).
• Eve Servisler hakkında bilgiler ve öneriler yayımlandı (13.08.2020).
• Mülteci Tehcir Hizmeti Sağlayıcıları için Kaynaklar yayımlandı (13.08.2020).
• CDC, Güncellenen İzolasyon Kılavuzunun, COVID-19’a Karşı Bağışıklığı Kastetmediğini yayımlandı (14.08.2020).
• Astımlı İnsanlara yönelik bilgiler yayımlandı (14.08.2020).
• Pediatrik Sağlık Profesyonellerine yönelik bir dizi bilgiler yayımlandı (14.08.2020).
• Laboratuvarlar için sık sorulan soruları yayımladı (15.08.2020).
• Laboratuvar Güvenlik Uygulamaları Rehberi yayımlandı (15.08.2020).

• ECDC tarafından, “Hızlı Risk Değerlendirmesi: AB/AEB ve İngiltere’de COVID-19 – 10. Güncelleme: Vakaların Yeniden Artışı” paylaşıldı (10.08.2020). Kaynak
• ECDC tarafından, “Okul ortamlarında COVID-19 testi için hedefler” adlı döküman yayımlandı. (10.08.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, “AB / AEA ve Birleşik Krallık’ta İş Ortamlarında COVID-19 Kümelenmeleri ve Salgınları” adlı döküman yayımlandı. (11.08.2020) Kaynak
• ECDC tarafından, süregelen halk sağlığı tehditleri hakkında haftalık bir bülten olan  “Bulaşıcı Hastalık Tehditleri Raporu, 9 – 15 Ağustos 2020, 32. Hafta” yayımlandı. Raporda COVID-19’un yanı sıra diğer bulaşıcı hastalıklar ile ilgili güncellemeler yer aldı (14.08.2020). Kaynak

• FDA, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak sahte COVID-19 iddialarında bulunan bir firmaya onaylanmamış ürünleri sattığı için bir uyarı mektubu gönderdi. H-Lab Life şirketi, ürünlerin insanlarda COVID-19’u hafifletebileceğine, önleyebileceğine, tedavi edebileceğine, teşhis edebileceğine veya iyileştirebileceğine dair yanıltıcı iddialarla “Çok Amaçlı Sprey” ürünleri satmaktadır. Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı bir ürün bulunmamaktadır. FDA, H-Lab Life’ın bu onaylanmamış ürünlerin satışını derhal durdurmasını istedi. (10.08.2020) Kaynak
• FDA, geçici kılavuzlara dayanarak üretilen el dezenfektanlarının güvenli olmayan metanol seviyeleri içermemesini sağlamak için ek önlemler aldı. FDA, etanol veya IPA (izopropil alkol) başka bir Kaynaktan elde ediliyorsa, şirketlerin her bir aktif bileşenini (etanol veya IPA) metanol açısından test etmesini sağlamak için kılavuzlarını güncelledi. FDA ayrıca denatürant formülü geliştirmiştir. El dezenfektanlarındaki denatüre alkol, çocukları istemeden yutmaktan korumak için çok önemlidir. (10.08.2020) Kaynak
• FDA, GWU SARS-CoV-2 RT-PCR Testi için George Washington Üniversitesi Halk Sağlığı Laboratuvarına Acil Kullanım İzni vermiştir. Bu moleküler test, COVID-19’dan şüphelenilen bireylerde, üst solunum yolu örneklerinde (örn. Nazal, orta türbinat, nazofaringeal ve orofaringeal sürüntüler) SARS-CoV-2’den nükleik asidin kalitatif tespiti için sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından kullanılmak içindir. Bu testin uygulanması George Washington Üniversitesi Halk Sağlığı Laboratuvarı ile sınırlıdır. (10.08.2020)
• FDA, COVID-19 Salgını Sırasında Tıbbi Cihazların Kullanımı Hakkında SSS(Sık Sorulan Sorular) içeren yeni bir web sayfası oluşturdu. Web sayfası, solunum cihazlarının, yüz maskelerinin ve kişisel koruyucu ekipmanların (KKD) ithalatı, tıbbi cihazların bağışlanması, diğer tıbbi cihazların ithal edilmesi, ithalat durumunun izlenmesi ve ithalat soruları için irtibatların tanımlanması hakkında içerik içermektedir. (11.08.2020) 
• FDA, COVID-19 Salgını Sırasında Tıbbi Cihazların Kaydı ve Listelenmesine İlişkin SSS‘leri içeren yeni bir web sayfası oluşturdu. Bu web sayfası, yetkilendirilmiş tıbbi cihazların üretimi (örneğin, imalat, montaj, işleme) ve dağıtımında yer alan iş yerlerinin (tesisler de denir) sahipleri ve operatörleri dahil olmak üzere tıbbi cihaz kuruluşları için bilgi sağlamaktadır. (11.08.2020)
• Florida’daki bir ABD Bölge Mahkemesi, endüstriyel bir ağartıcı, COVID-19 ve diğer ciddi hastalıklar için bir çare olarak gösterilen Miracle Mineral Solution gibi onaylanmamış veya yanlış markalı ürünleri satmasını veya dağıtmasını yasakladı. (11.08.2020) Kaynak
• Amerikan halkını korumaya yönelik devam eden çabalarının bir parçası olarak FDA, etanol (etil alkol olarak da bilinir) içerecek şekilde etiketlenmiş ancak metanol kontaminasyonu için pozitif test edilen Bersih el dezenfektanları için Soluciones Cosmeticas, SA de CV‘ye bir uyarı mektubu gönderdi. Metanol, el dezenfektanı ürünleri için kabul edilebilir bir bileşen değildir ve deri yoluyla emildiğinde toksik olabileceği gibi yutulduğunda hayati tehlike oluşturabilir. FDA, tüketicileri, potansiyel metanol kontaminasyonu veya alt potent seviyelerde etanol veya izopropil alkol içeren el dezenfektanları listesindeki herhangi bir ürünü kullanmamalarını ve sık sık güncellenen bu listeyi sık sık kontrol etmeye devam etmelerini önermektedir. (11.08.2020)
• FDA, koronavirüs hastalığının yayılmasını yavaşlatmaya ve kendimizi, ailelerimizi ve topluluklarımızı korumaya yardımcı olacak bazı basit adımları nasıl atabileceğimize dair ipuçları içeren bir Tüketici Güncellemesi yayımladı. Bu adımlar şunları içerir: Elleri sık sık su ve sabunla yıkamak; başkalarının yanındayken ağız ve burnu cerrahi olmayan bir maske ile örtmek; kalabalıklardan kaçınma; ve sosyal mesafeyi uygulamak (örneğin, diğerlerinden en az 1,5 metre uzakta kalmak). (12.08.2020)
• FDA kısa süre önce Amerika Birleşik Devletleri’nde bir cerrahi önlüğü (K200977) ve üç polimer hasta muayene eldivenini (K201530, K201531, K193666) pazarlamak için izin aldı. Bu eldivenlerin ve önlüklerin, COVID-19 salgını sırasında kullanımı da dahil olmak üzere, potansiyel olarak bulaşıcı materyallere ve diğer kontaminantlara karşı bir bariyer sağlamak üzere tıbbi amaçlar için giyilmesi amaçlanmıştır. FDA önlük ve eldivenleri bir Acil Kullanım İzni verilmesi yerine geleneksel piyasa öncesi izin (510 (k)) yoluyla gözden geçirdi ve onayladı. (12.08.2020)
• FDA kısa süre önce moleküler testler için iki Acil Kullanım İzni yayımlandı. Testlerin acil kullanımı, yüksek karmaşıklık testleri gerçekleştirmek için gereksinimleri karşılayan 1988 tarihli Klinik Laboratuvar İyileştirme Değişiklikleri kapsamında onaylanan laboratuvarlarla (LumiraDx UK Ltd for its LumiraDx SARS-CoV-2 RNA STAR, Biomeme Inc for its Biomeme SARS-CoV-2 Real-Time RT-PCR Test) sınırlıdır. (12.08.2020)  Kaynak
• FDA, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak, onaylanmamış ve yanlış markalı COVID-19 ile ilgili ürünleri sattığı için, Federal Ticaret Komisyonu ile birlikte, bir şirkete bir uyarı mektubu gönderdi. Oxford Medical Instruments USA, Inc. şirketi, ürünlerin insanlarda COVID-19’u hafifletebileceğine, önleyebileceğine, tedavi edebileceğine, teşhis edebileceğine veya iyileştirebileceğine dair yanıltıcı iddialarla “OMI Salt Therapy Pipes” gibi inhaler tuz ürünleri satmaktadır. Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı bir ürün bulunmamaktadır. FDA, Oxford Medical Instruments USA, Inc.’den bu onaylanmamış ve yetkisiz ürünlerin satışını derhal durdurmasını talep etti. (12.08.2020)
• FDA, satıcılara testlerinin karıştırılması ve yanlış markalanması nedeniyle yapılan hatalara yönelik uyarı mektupları gönderdi. (AkivaMed Inc., CoreMedica Laboratories, Inc., Fair Price Labs, Inc. ve Holistic Health International, LLC). (13.08.2020) Kaynak
• FDA, Federal Gıda, İlaç ve Kozmetik Yasası’nın (FD&C Yasası) 506J numaralı bölümünün uygulanmasının bir parçası olarak bir cihaz eksikliği listesi sağlamaktadır. Cihaz eksikliği listesi, FDA’nın şu anda yetersiz olduğunu belirlediği cihaz kategorilerini yansıtıyor ve COVID-19 salgını sürdükçe güncellenecek. Ek olarak, FDA, üretimi kalıcı olarak durdurulan tıbbi cihazların bir listesini de sağlamaktadır. Bölüm 506J uyarınca, belirli cihazların üreticileri, üretimde bir kesinti olduğunu FDA’ya bildirmelidir. Bu listelerin yayınlanması, kamuoyuna ve paydaşlara kalıcı olarak durdurulan cihaz eksikliği ve imalat konusunda şeffaflık sağlayacaktır. (14.08.2020)
• FDA, yanıt çabalarının gerçeklerine, rakamlarına ve önemli noktalarına hızlı bir bakış sağlayan güncellenmiş bir FDA COVID-19 Yanıtları Özeti yayımlandı. (14.08.2020)
• FDA, sürekli renal replasman tedavisi (CRRT) ile tedavi edilen ve bölgesel sitrat antikoagülasyonunun uygun olduğu yetişkin hastalar için Baxter Healthcare Corporation’ın REGIOCIT’inin acil kullanımı için bir Acil Kullanım İzni (EUA) yayımladı. Bu ürünün EUA kapsamında kullanımı, kritik bakım ortamlarıyla sınırlıdır. CRRT, akut böbrek hasarı olan kritik hastalarda böbrek desteği sağlayan bir “diyaliz” tedavisidir. Baxter Healthcare Corporation’ın REGIOCIT’i yalnızca şirketin bu ürünü almaya hak kazandığı sağlık tesislerinde kullanılabilir. (14.08.2020)

• Haftanın konuları bölümünde Prof. Dr. Dilek Aslan bu hafta 16.08.2020 tarihinde “ Önlemlere hatırlatmalar” konulu içeriği paylaştı.  
• Prof.Dr. Tacettin İnandı Birgün Gazetesine verdiği röportajda ‘Mayıs ayının gerisindeyiz’ dedi. Okumak için

COVID-19’a halk sağlığı yanıtında dijital teknolojiler

Toplum sürveyansı, vaka tanımlama, temaslı takibi, mobil veri ve halkla iletişim temelinde müdahalelerin değerlendirilmesi dahil olmak üzere dünya çapında COVID-19’a halk sağlığı yanıtını desteklemek için dijital teknolojiler kullanılmaktadır. Bu hızlı yanıtlar, milyarlarca cep telefonunu, büyük çevrimiçi veri setlerini, bağlı cihazları, nispeten düşük maliyetli bilgi işlem Kaynaklarını ve makine öğrenimi ve doğal dil gelişimindeki ilerlemeleri kullanır. Bu derleme, dünya çapında COVID-19’a karşı halk sağlığı yanıtı için dijital yeniliklerin çerçevesini ve onların sınırlılıklarını ve yasal, etik ve mahremiyet engellerinin yanı sıra organizasyonel ve işgücü engelleri de dahil olmak üzere bunların uygulanmasındaki engelleri sunmayı amaçlamaktadır. Halk sağlığının geleceği muhtemelen giderek daha fazla dijital hale gelecek ve pandemi yönetimini ve COVID-19 gibi diğer bulaşıcı hastalıklar için gelecek hazırlığını güçlendirmek için dijital teknolojilerin düzenlenmesi, değerlendirilmesi ve kullanımına yönelik uluslararası stratejilerle işbirliği ihtiyacını gözden geçiriyoruz. 

Buddl J, et al. Digital technologies in the public-health response to COVID-19. Nature Medicine 2020;26,1183-1192. https://doi.org/10.1038/s41591-020-1011-4