Kesin Olgu*: Türkiye (249.309) Dünya (21.260.760) Ölüm*: Türkiye (5.974) Dünya (761.018)
*16 Ağustos 2020 itibariyle açıklanan verilerdir.

Haftanın HASUDER Uyarısı

Kaygılarımız Derinleşiyor!

Salgının ülkemizdeki durumu kaygılarımızı derinleştiren bir duruma geldi. Salgının kontrolden çıkma olasılığı güçleniyor. Artan hasta sayıları, uzayan süreç, yorulan sağlık çalışanı ve yetersiz salgın yönetimi bunun nedenleri arasında. Oysa hem yaşam sürebilir hem de salgın kontrol edilebilir. Koşul iyi bir pandemi yönetimi ve yüksek bir toplumsal uyumdur. Halkın sağlığını korumak devletin sorumluluğudur.

Bu görsel boş bir alt niteliğe sahip; dosya adı world-1303628_640-2.png

Dünyadan Haberler

DSÖ Durum Raporlarında Öne Çıkanlar (10 – 16 Ağustos 2020) WHO Situation Reports 203-209

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Centers for Disease Control and Prevention, CDC)

Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (European Center for Disease Control and Prevention, ECDC)

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (U.S. Food and Drug Administration, FDA)

  • FDA, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak sahte COVID-19 iddialarında bulunan bir firmaya onaylanmamış ürünleri sattığı için bir uyarı mektubu gönderdi. H-Lab Life şirketi, ürünlerin insanlarda COVID-19’u hafifletebileceğine, önleyebileceğine, tedavi edebileceğine, teşhis edebileceğine veya iyileştirebileceğine dair yanıltıcı iddialarla “Çok Amaçlı Sprey” ürünleri satmaktadır. Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı bir ürün bulunmamaktadır. FDA, H-Lab Life’ın bu onaylanmamış ürünlerin satışını derhal durdurmasını istedi. (10.08.2020) Kaynak
  • FDA, geçici kılavuzlara dayanarak üretilen el dezenfektanlarının güvenli olmayan metanol seviyeleri içermemesini sağlamak için ek önlemler aldı. FDA, etanol veya IPA (izopropil alkol) başka bir Kaynaktan elde ediliyorsa, şirketlerin her bir aktif bileşenini (etanol veya IPA) metanol açısından test etmesini sağlamak için kılavuzlarını güncelledi. FDA ayrıca denatürant formülü geliştirmiştir. El dezenfektanlarındaki denatüre alkol, çocukları istemeden yutmaktan korumak için çok önemlidir. (10.08.2020) Kaynak
  • FDA, GWU SARS-CoV-2 RT-PCR Testi için George Washington Üniversitesi Halk Sağlığı Laboratuvarına Acil Kullanım İzni vermiştir. Bu moleküler test, COVID-19’dan şüphelenilen bireylerde, üst solunum yolu örneklerinde (örn. Nazal, orta türbinat, nazofaringeal ve orofaringeal sürüntüler) SARS-CoV-2’den nükleik asidin kalitatif tespiti için sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından kullanılmak içindir. Bu testin uygulanması George Washington Üniversitesi Halk Sağlığı Laboratuvarı ile sınırlıdır. (10.08.2020)
  • FDA, COVID-19 Salgını Sırasında Tıbbi Cihazların Kullanımı Hakkında SSS(Sık Sorulan Sorular) içeren yeni bir web sayfası oluşturdu. Web sayfası, solunum cihazlarının, yüz maskelerinin ve kişisel koruyucu ekipmanların (KKD) ithalatı, tıbbi cihazların bağışlanması, diğer tıbbi cihazların ithal edilmesi, ithalat durumunun izlenmesi ve ithalat soruları için irtibatların tanımlanması hakkında içerik içermektedir. (11.08.2020) 
  • FDA, COVID-19 Salgını Sırasında Tıbbi Cihazların Kaydı ve Listelenmesine İlişkin SSS‘leri içeren yeni bir web sayfası oluşturdu. Bu web sayfası, yetkilendirilmiş tıbbi cihazların üretimi (örneğin, imalat, montaj, işleme) ve dağıtımında yer alan iş yerlerinin (tesisler de denir) sahipleri ve operatörleri dahil olmak üzere tıbbi cihaz kuruluşları için bilgi sağlamaktadır. (11.08.2020)
  • Florida’daki bir ABD Bölge Mahkemesi, endüstriyel bir ağartıcı, COVID-19 ve diğer ciddi hastalıklar için bir çare olarak gösterilen Miracle Mineral Solution gibi onaylanmamış veya yanlış markalı ürünleri satmasını veya dağıtmasını yasakladı. (11.08.2020) Kaynak
  • Amerikan halkını korumaya yönelik devam eden çabalarının bir parçası olarak FDA, etanol (etil alkol olarak da bilinir) içerecek şekilde etiketlenmiş ancak metanol kontaminasyonu için pozitif test edilen Bersih el dezenfektanları için Soluciones Cosmeticas, SA de CV‘ye bir uyarı mektubu gönderdi. Metanol, el dezenfektanı ürünleri için kabul edilebilir bir bileşen değildir ve deri yoluyla emildiğinde toksik olabileceği gibi yutulduğunda hayati tehlike oluşturabilir. FDA, tüketicileri, potansiyel metanol kontaminasyonu veya alt potent seviyelerde etanol veya izopropil alkol içeren el dezenfektanları listesindeki herhangi bir ürünü kullanmamalarını ve sık sık güncellenen bu listeyi sık sık kontrol etmeye devam etmelerini önermektedir. (11.08.2020)
  • FDA, koronavirüs hastalığının yayılmasını yavaşlatmaya ve kendimizi, ailelerimizi ve topluluklarımızı korumaya yardımcı olacak bazı basit adımları nasıl atabileceğimize dair ipuçları içeren bir Tüketici Güncellemesi yayımladı. Bu adımlar şunları içerir: Elleri sık sık su ve sabunla yıkamak; başkalarının yanındayken ağız ve burnu cerrahi olmayan bir maske ile örtmek; kalabalıklardan kaçınma; ve sosyal mesafeyi uygulamak (örneğin, diğerlerinden en az 1,5 metre uzakta kalmak). (12.08.2020)
  • FDA kısa süre önce Amerika Birleşik Devletleri’nde bir cerrahi önlüğü (K200977) ve üç polimer hasta muayene eldivenini (K201530, K201531, K193666) pazarlamak için izin aldı. Bu eldivenlerin ve önlüklerin, COVID-19 salgını sırasında kullanımı da dahil olmak üzere, potansiyel olarak bulaşıcı materyallere ve diğer kontaminantlara karşı bir bariyer sağlamak üzere tıbbi amaçlar için giyilmesi amaçlanmıştır. FDA önlük ve eldivenleri bir Acil Kullanım İzni verilmesi yerine geleneksel piyasa öncesi izin (510 (k)) yoluyla gözden geçirdi ve onayladı. (12.08.2020)
  • FDA kısa süre önce moleküler testler için iki Acil Kullanım İzni yayımlandı. Testlerin acil kullanımı, yüksek karmaşıklık testleri gerçekleştirmek için gereksinimleri karşılayan 1988 tarihli Klinik Laboratuvar İyileştirme Değişiklikleri kapsamında onaylanan laboratuvarlarla (LumiraDx UK Ltd for its LumiraDx SARS-CoV-2 RNA STAR, Biomeme Inc for its Biomeme SARS-CoV-2 Real-Time RT-PCR Test) sınırlıdır. (12.08.2020)  Kaynak
  • FDA, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak, onaylanmamış ve yanlış markalı COVID-19 ile ilgili ürünleri sattığı için, Federal Ticaret Komisyonu ile birlikte, bir şirkete bir uyarı mektubu gönderdi. Oxford Medical Instruments USA, Inc. şirketi, ürünlerin insanlarda COVID-19’u hafifletebileceğine, önleyebileceğine, tedavi edebileceğine, teşhis edebileceğine veya iyileştirebileceğine dair yanıltıcı iddialarla “OMI Salt Therapy Pipes” gibi inhaler tuz ürünleri satmaktadır. Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı bir ürün bulunmamaktadır. FDA, Oxford Medical Instruments USA, Inc.’den bu onaylanmamış ve yetkisiz ürünlerin satışını derhal durdurmasını talep etti. (12.08.2020)
  • FDA, satıcılara testlerinin karıştırılması ve yanlış markalanması nedeniyle yapılan hatalara yönelik uyarı mektupları gönderdi. (AkivaMed Inc., CoreMedica Laboratories, Inc., Fair Price Labs, Inc. ve Holistic Health International, LLC). (13.08.2020) Kaynak
  • FDA, Federal Gıda, İlaç ve Kozmetik Yasası’nın (FD&C Yasası) 506J numaralı bölümünün uygulanmasının bir parçası olarak bir cihaz eksikliği listesi sağlamaktadır. Cihaz eksikliği listesi, FDA’nın şu anda yetersiz olduğunu belirlediği cihaz kategorilerini yansıtıyor ve COVID-19 salgını sürdükçe güncellenecek. Ek olarak, FDA, üretimi kalıcı olarak durdurulan tıbbi cihazların bir listesini de sağlamaktadır. Bölüm 506J uyarınca, belirli cihazların üreticileri, üretimde bir kesinti olduğunu FDA’ya bildirmelidir. Bu listelerin yayınlanması, kamuoyuna ve paydaşlara kalıcı olarak durdurulan cihaz eksikliği ve imalat konusunda şeffaflık sağlayacaktır. (14.08.2020)
  • FDA, yanıt çabalarının gerçeklerine, rakamlarına ve önemli noktalarına hızlı bir bakış sağlayan güncellenmiş bir FDA COVID-19 Yanıtları Özeti yayımlandı. (14.08.2020)
  • FDA, sürekli renal replasman tedavisi (CRRT) ile tedavi edilen ve bölgesel sitrat antikoagülasyonunun uygun olduğu yetişkin hastalar için Baxter Healthcare Corporation’ın REGIOCIT’inin acil kullanımı için bir Acil Kullanım İzni (EUA) yayımladı. Bu ürünün EUA kapsamında kullanımı, kritik bakım ortamlarıyla sınırlıdır. CRRT, akut böbrek hasarı olan kritik hastalarda böbrek desteği sağlayan bir “diyaliz” tedavisidir. Baxter Healthcare Corporation’ın REGIOCIT’i yalnızca şirketin bu ürünü almaya hak kazandığı sağlık tesislerinde kullanılabilir. (14.08.2020)

Türkiye’den Haberler

Tablo 1. Günlük Test Sayısı, Vaka ve Ölüm Sayıları ile İlgili Veriler

COVID-19 Tablo 16 Ağustos 2020
Pozitiflik Oranı (%) = (Günlük Yeni Vaka Sayısı / Günlük Test Sayısı) x 100
Vaka-Fatalite Oranı (%) = (Kümülatif Ölüm Sayısı / Kümülatif Vaka Sayısı) x 100 Kaynak

Bu hafta salgın eğrisini paylaşmadık. 

 
Çünkü;
Sağlık kurumlarında çalışan meslektaşlarımızın sözel ifadeleri ile belirttikleri hasta yoğunlukları ile kamuoyundan izleyebildiğimiz resmi sayılara yansıyan durumda farklılıklar olduğuna dair izlenimlerimiz  var. Artık endemik durumda seyreden (1000 civarı vaka sayısı) eğride beklenen pikler görülmemektedir. 

Grafik 1. Kümülatif Vaka Sayısı ve Enfeksiyon Hızı

Grafik 2. Yeni Vaka Sayısı ve Enfeksiyon Hızı

Grafik 3. Yeni Vaka Salgın Eğrisi

Kamu Kurumları 

T.C. Sağlık Bakanlığı

  • Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından
    • 03/08/2020 – 09/08/2020 COVID-19 Haftalık Durum Raporu yayımlandı. 03 – 09 Ağustos tarihleri arasında:
      • Test sayısı 377.920’tir.
      • Hastaneye yatırılan yeni hasta sayısı 3.949’tür.
      • Sağlık Bakanlığınca onaylanan ölümlere ilişkin ölüm hızı %2,42’dir.
      • 100.000 kişiye düşen toplam vaka sayısı  290,8 ve son 7 gün içinde 100.000 kişiye düşen yeni COVID-19 vaka sayısı 9,6’dır.
    • 10/08/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
      • Test sayısında %1,4 artış ve entübe edilen yeni hasta sayısında %1,9 azalma
      • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış  Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinde, en fazla artış   Batı Marmara Bölgesindedir.
      • 80 yaş ve üzeri grupta 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 vaka sayısı kadınlarda 15,0, erkeklerde ise 21,2’dir.
    • 11/08/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
      • Yeni COVID-19 vaka sayısında ve hastaneye yatırılan yeni hasta sayısında azalma (sırasıyla -%0,8 ve -%15,9), hastaneden taburcu edilen yeni hasta sayısında ise %7,5  artış
      • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış  İstanbul Bölgesinde, en fazla artış   Kuzeydoğu Anadolu Bölgesindedir.
      • 65-79 yaş grubunda 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 vaka sayısı kadınlarda 19,2, erkeklerde ise 19,5’tir. 
    • 12/08/2020 COVID-19 Günlük Durum Raporu yayımlandı. Bir önceki güne göre:
      • COVID-19 test sayısında %10,1 artış ve hastaneye yatırılan yeni hasta sayısında %9,5 azalma
      • Bölgelerdeki vaka değişim yüzdesinde en fazla azalış   Doğu Marmara  Bölgesinde, en fazla artış Ortadoğu Anadolu Bölgesindedir.
      • 80 yaş ve üzeri grupta 1.000.000 kişiye düşen yeni COVID-19 vaka sayısı kadınlarda 18,2, erkeklerde ise 21,2’dir

T.C. İçişleri Bakanlığı

  • 14.08.2020 tarihinde 81 İl Valiliğine İzolasyon Tedbirleri Konulu Genelge gönderildi. İzolasyona tabi tutulan kişi bilgilerinin İl Sağlık Müdürlüklerinden temin edilerek özellikle ilk 7 günlük süre içerisinde izolasyon şartlarına uyulup uyulmadığının Vali/Kaymakam ve kolluk birimlerince birebir takip edilmesi ve sıklıkla denetlenmesi talimatı bildirildiği hatırlatıldı.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı

  • 12.08.2020 tarihinde Konaklama Tesislerinde Kontrollü Normalleşme Süreci Genelgesi Değişikliği yayımlandı. COVID-19 teşhisi konulan misafir ile aynı aileden olan veya birlikte aynı odada kalan kişiler dahil, konaklama süresince misafir izolasyon odalarında kalacaklarına ve odalarının dışına çıkamayacaklarına ilişkin imza karşılığı yazılı bilgilendirme ve bildirim yapılacağı maddesi eklendi.

Meslek Örgütleri ve Dernekler

Türk Tabipleri Birliği (TTB)

Ankara Tabip Odası (ATO)

  • ATO tarafından, Türkiye’de COVID-19 vakalarının ve ölümlerin arttığı ve bu artışın en fazla görüldüğü illerden birinin Ankara olduğu vurgulanarak, Ankara Şehir Hastanesi’nin açılması gerekçesiyle kapatılan hastanelerin yeniden açılması talebi tekrar edildi. (10.08.2020) Kaynak
  • ATO tarafından, Ankara’da, 14 Ağustos 2020 tarihi itibariyle, ulaşılan ve teyit edilen COVID-19 (+) tanısı alan sağlık çalışanlarının sayısının 517’e yükseldiği bildirildi. (14.08.2020) Kaynak

Türk Toraks Derneği (TTD)

  • TTD tarafından, 12 Ağustos 2020’de gerçekleştirilen “Okulların Açılması:İki Ucu Keskin Bıçak” başlıklı webinarın kaydı paylaşıldı. (12.08.2020) Kaynak
  • TTD tarafından, 18 Ağustos 2020’de saat 20:00’da TTD Ankara Şubesince “COVID-19 Güncel Durum” başlıklı online toplantı gerçekleştirileceği duyuruldu. (13.08.2020) Kaynak
  • TTD, dernek olarak sahadan gelen mevcut bilgiler doğrultusunda pandeminin kontrolünün kaybedildiği, birinci dalganın ikinci zirvesine hızla yaklaşıldığı kaygılarını taşıdıklarını ve bu bağlamda yapılması gerekenleri bir basın duyurusu ile açıkladı. (14.08.2020) Kaynak
  • TTD üyeleri tarafından yazılan, Sağlık Bakanlığınca pandemi sürecinde uygulanan bazı uygulamaların eleştirildiği Türkiye’de COVID-19 ile ilgili bilimsel araştırmaya müdahale adlı makale, The Lancet’te yayımlandı. (15.08.2020) Kaynak

Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK)

  • Haftalık KLİMİK bülteninin son sayısı yayımlandı (11.08.2020). Kaynak
  • KLİMİK tarafından, 18 Ağustos 2020 Salı günü, 21.00-22.30 saatleri arasında “COVID-19 Pandemisinde Eğitim-Öğretim: Nasıl Yapmalı?” konulu web konferansı yapılacağı duyuruldu. (14.08.2020) Kaynak

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD)

Aile Hekimliği Dernekleri Federasyonu (AHEF)

  • AHEF tarafından, grip aşısının Ekim-Kasım aylarında yapılması gerektiğine, Aile Sağlık Merkezlerinde grip aşısı yapılabildiğine ve grip ile COVID-19 belirtilerinin benzerlik gösterdiğine dikkat çekilerek bir duyuru metni yayımlandı.  (10.08.2020) Kaynak
  • AHEF tarafından, daha önce duyurulan COVID-19 özellikli izlemlerin gerçekleştirilmeyeceği kararı ile ilgili olarak, Aile Hekimliklerinde kullanılmak üzere “COVID-19 Özellikli İzlem İtiraz Dilekçesi Örneği” paylaşıldı. (12.08.2020) Kaynak
  • AHEF tarafından, COVID-19 nedeniyle idari izinli sayılmaları gereken ancak buna rağmen maaş kesintisi yaşayan Aile Hekimliklerinde kullanılmak üzere “COVID-19 Maaş Kesintisi Sonrası Talep Dilekçesi Örneği” paylaşıldı. (14.08.2020) Kaynak

Bu görsel boş bir alt niteliğe sahip; dosya adı Hasuder-Kenarları-Saydam-Logo-5.png

HASUDER’den Haberler

  • Haftanın konuları bölümünde Prof. Dr. Dilek Aslan bu hafta 16.08.2020 tarihinde Önlemlere hatırlatmalarkonulu içeriği paylaştı.  
  • Prof.Dr. Tacettin İnandı Birgün Gazetesine verdiği röportajda ‘Mayıs ayının gerisindeyiz’ dedi. Okumak için
Bu görsel boş bir alt niteliğe sahip; dosya adı knowledge-1052010_640.jpg

Okuma Önerisi

COVID-19’a halk sağlığı yanıtında dijital teknolojiler

Toplum sürveyansı, vaka tanımlama, temaslı takibi, mobil veri ve halkla iletişim temelinde müdahalelerin değerlendirilmesi dahil olmak üzere dünya çapında COVID-19’a halk sağlığı yanıtını desteklemek için dijital teknolojiler kullanılmaktadır. Bu hızlı yanıtlar, milyarlarca cep telefonunu, büyük çevrimiçi veri setlerini, bağlı cihazları, nispeten düşük maliyetli bilgi işlem Kaynaklarını ve makine öğrenimi ve doğal dil gelişimindeki ilerlemeleri kullanır. Bu derleme, dünya çapında COVID-19’a karşı halk sağlığı yanıtı için dijital yeniliklerin çerçevesini ve onların sınırlılıklarını ve yasal, etik ve mahremiyet engellerinin yanı sıra organizasyonel ve işgücü engelleri de dahil olmak üzere bunların uygulanmasındaki engelleri sunmayı amaçlamaktadır. Halk sağlığının geleceği muhtemelen giderek daha fazla dijital hale gelecek ve pandemi yönetimini ve COVID-19 gibi diğer bulaşıcı hastalıklar için gelecek hazırlığını güçlendirmek için dijital teknolojilerin düzenlenmesi, değerlendirilmesi ve kullanımına yönelik uluslararası stratejilerle işbirliği ihtiyacını gözden geçiriyoruz. 

Buddl J, et al. Digital technologies in the public-health response to COVID-19. Nature Medicine 2020;26,1183-1192. https://doi.org/10.1038/s41591-020-1011-4


*Bu metin HASUDER adına Prof. Dr. Nazım Ercüment Beyhun, Doç. Dr. Lütfi Saltuk Demir, Dr. Öğretim Üyesi Melike Yavuz, Uzm. Dr. Musa Şahin, Uzm. Dr. Ahmet Naci Emecen, Uzm. Dr. Dilek Ener, Arş. Gör. Dr. Tülin Çoban, Arş. Gör. Dr. İrem Dilaver, Arş. Gör. Dr. Aslı Ata Teneler, Arş. Gör. Dr. Güzin Özbey, Arş. Gör. Dr. Atalay Aktuna, Arş. Gör. Dr. Selva Dilan Gölbaşı tarafından hazırlanmıştır.  

Paylaş