HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER) COVID-19 GÖREV GRUBU
GÜNÜN KONUSU:
YENİ KORONAVİRÜS HASTALIĞI (COVID-19)
PANDEMİLERDE GEÇMİŞTEN ALINAN DERSLER…
Dokuman Dr. Dilek Aslan tarafından 17.4.2020 tarihinde hazırlanmıştır.
Dünyada Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) nedeniyle mücadelenin başarısını artırmak için bilim insanları üretmeye ve öneriler geliştirmeye gayret etmektedir. Bu dönemde geçmiş deneyimlerden yararlanmak önem kazanmıştır. Bilimsel bilgi birikimine bu bakış açısıyla katkılar dünyanın hemen her bölgesinde yapılmaktadır. Bu katkılardan birisi Lancet dergisinde 13 Nisan 2020 tarihli içeriğinde yer almaktadır. Hargreaves ve Davey COVID-19 mücadelesi için; geçmişte çok fazla bilinmeyeni olan ancak bilimin katkısıyla çok yol alınmış HIV/AIDS konusunda kazanılmış deneyimlerden yola çıkarak üç temel konuya vurgu yapmışlardır:[1]
- Dünyada eşitsizliklerle mücadeleye gereksinim vardır. HIV/AIDS yoksullar, kadınlar ve özel bazı gruplar arasında daha yaygındır. COVID-19 için de benzer bir zorluk olabilir. Dolayısıyla, sosyo-ekonomik koşullar, toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi nedenlerle hastalıktan etkilenmiş olanlara yönelik çaba önemlidir. COVID-19 nedeniyle Birleşmiş Milletler tarafından da belirtildiği üzere hiç kimse “geride/arkada” kalmamalıdır. Sosyal koşullar kırılgan grupların davranış değiştirmelerini zorlaştırmaktadır.
- Davranışların değişimi için destekleyici çevrenin yaratılması gerekir. Bu dönemde hızlı karar alan politik irade önemlidir. Ancak, geçmişte yapılan HIV/AIDS çalışmaları kişilerin hastalıkla mücadele için kararlarını etkileyen doğru davranışlarının oluşmasına yoğunlaşmanın önemli olduğunu ortaya koymuştur.
- Hastalıkla mücadelede çok disiplinli (multi-disipliner) çalışmalar gerekir. Epidemiyolojik modellemeler SARS-CoV-2 epidemisinin dinamiklerini öngörebilir. Ancak, davranışları şekillendiren multi-disipliner çalışmaların desteklenmesine ihtiyaç vardır. HIV/AIDS deneyimi toplumun harekete geçirilmesinin, sosyal korunmanın ve ihtiyaca göre yapılandırılmış sağlık hizmetlerinin önemini ortaya koymuştur.
Yazarların görüşlerinin tamamına bu metin altında dipnot olarak belirtilen bağlantı adresinden erişilebilmektedir.
COVID-19 pandemisinin çözümü kolay değildir ve uzun solukludur. Ancak, doğru yöntemlerle başarı mümkündür. Geçmiş deneyimlerden yararlanma kapasitesini artırmak çözümün bir önemli parçası olarak görülmelidir.
Deneyimlerin paylaşılması ufuk açıcıdır ve yapılmalıdır.
[1] Hargreaves J, Davey C. Three lessons fort he COVID-19 response from pandemic HIV. [Internet] https://www.thelancet.com/journals/lanhiv/article/PIIS2352-3018(20)30110-7/fulltext Erişim:17.4.2020.
