HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER)
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) HABER POSTASI
(15.09.2020) 

• Somali, Banadir’de COVID-19 salgını sırasında 400 000’den fazla çocuk çocuk felci ve kızamık aşısı oldu (30.08.2020). 
• Papua Yeni Gine, bütüncül yaklaşımla COVID-19 tehdidini ele almaktadır, ülkenin COVID-19 sürecine verdiği yanıt örnek oluşturacak şekilde özetlenerek öne çıkarıldı (04.09.2020). Kaynak
• DSÖ ve Almanya Robert Koch Enstitüsü, Özbekistan’da bir eylem içi incelemeye (IAR) katıldı. Bu misyon ülke düzeyinde koordinasyon, planlama ve izleme, sürveyans, vaka keşfi, temaslı takibi, klinik yönetim, enfeksiyon önleme ve kontrol, laboratuvar konularını içeren alanları kapsıyordu.
• Uluslararası Narkotik Kontrol Kurulu (INCB), Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ve DSÖ, palyatif bakım için kullanılan ağrı kesiciler gibi kontrollü verilmesi gereken ilaçlarla ilgili bir çağrı yaptı. Hükümetlere, akut acil durumlarda kontrollü maddeler içeren tıbbi ürünlerin ihracatı, nakliyesi ve tedariği için Uluslararası İlaç Kontrol Sözleşmeleri kapsamında basitleştirilmiş kontrol prosedürlerinden yararlanmaları hatırlatıldı (14.08.2020). 
• COVID-19 salgını sırasında Uluslararası Sağlık Tüzüğünün (UST 2005) işleyişine ilişkin Gözden Geçirme Komitesi’nin ilk toplantısı bu hafta yapıldı (8-9.09.2020). DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros, komitenin belirlenen altı alanla ilgili ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere UST hükümleri dahil olmak üzere işleyişinin gözden geçirileceğini belirtti. Kaynak
• Dijital araçlar geleneksel temas izleme yöntemlerini ve yaklaşımlarını optimize etme fırsatı sunar. DSÖ aynı anda birden fazla yolu takip etmektedir; teknolojiyi ve dijital katılımı büyütmek için özel sektör, girişimciler, hükümet ile; insani yardım ortamlarında olduğu gibi sahada işbirliği yapmaktadır (09.09.2020).
• Nisan ayında, Avrupa Komisyonu ve diğer birkaç ortakla birlikte DSÖ, aşıların, tanı araçlarının ve tedavilerin geliştirilmesini ve bunlara eşit erişimi için COVID-19 Araçlarına (ACT) Erişim Hızlandırıcısını başlatmıştı. DSÖ, geçen hafta ilk ACT Hızlandırıcı Kolaylaştırma Konseyi toplantısına ev sahipliği yaptı. Konsey, ACT Accelerator’ın hedeflerine ulaşabilmesi için fonda önemli bir artışa ihtiyaç olduğunu yineledi (10.09.2020).
• UNICEF ve DSÖ tarafından yapılan anketler, COVID-19 salgınının sağlık hizmetlerinde büyük aksamalara yol açtığını, onlarca yıllık zor kazanılmış ilerlemeyi tehdit eden özellikle de beş yaşın altındaki çocuklardaki küresel ölümlerin sayısında 2019’da kaydedilen en düşük puan ile ortaya koymaktadır (09.09.2020).

Teknik Rehberlik ve En Son Yayınlar: 

• COVID-19 hastalığını doğrulanması, SARS-CoV-2 virüsünün doğru tespitine dayanır. DSÖ, hızlı immünolojik testlerin COVID-19 salgın yönetimi programlarına entegrasyonunu düşünen ülkeler için bir ara kılavuz yayımladı. Ayrıca SARS-CoV-2 tanı testleri ile ilgili rehberini klinik tanı algoritmaları hakkında daha fazla arka plan bilgisi, literatür ve en iyi uygulamalarla güncelledi (11.09.2020).

DSÖ bölgelerinde öne çıkan gelişmeler:

• Afrika Bölgesi (AFRO): 

• Afrika Bölgesi de bu hafta (7-13 Eylül) bildirilen vakalarda düşüş gösterdi ve ölümlerde düşüş bildiren tek bölge oldu.
• Afrika’da COVID-19 genom sekanslama laboratuvar ağı hizmete girdi (10.09.2020).

• Amerika Bölgesi (AMRO): 
  • Amerika Bölgesi, haftalarca sürekli olarak rapor edilen en yüksek vaka sayısını kaydetti. Raporlama haftasında vakalar azalmış olsa bile, küresel toplam vaka sayısının neredeyse yarısını oluşturmaya devam etmektedir. 
  • PAHO Direktörü, CAF (Latin Amerika Gelişim Bankası) konferansında COVID-19 salgınının etkisiyle mücadele etmek için gerekli eylemleri anlattı (11.09.2020).
  • COVID-19 salgını sırasında, yüz yüze sağlık konsültasyonlarının çoğu ertelendiğinde, yeni koronavirüsün bulaşma riskini en aza indirgeyerek hastalar ve doktorlar arasındaki iletişimi sürdürmenin bir yolu olarak teletıp bir kez daha öne çıkıyor. PAHO ve IDB (Inter-American Development Bank) tarafından geliştirilen yeni araç, sağlık kurumlarının COVID-19 zamanlarında teletıp sunmak için yeterlilik düzeyini ölçmeyi amaçlamaktadır (08.09.2020).

• Doğu Akdeniz Bölgesi (EMRO): 
  • Bölgedeki vakalar, son yedi günde %14 artışla artmaya devam ediyor ve şu anda küresel vakaların %6’sını oluşturuyor. Mevsimsel dini ve kültürel toplu toplantılar, düğün kutlamaları ve diğer sosyal etkinlikler bölgedeki farklı ülkelerde vakaların artmasına katkıda bulunmuştur. Örneğin, Tunus ve Ürdün’de bildirilen vakaların görülmesi törenler ve kutlamalarla ilişkilendirildi.
  • Dünya Sağlık Örgütü ve Kral Salman İnsani Yardım ve Yardım Merkezi’nin (KSRelief) desteğiyle Aden şehrinin 8 ilçesini kapsayacak şekilde deng humması kontrol kampanyası başlatıldı (14.09.2020).
  • Kore Cumhuriyeti’nin Afganistan’daki Büyükelçiliği, ülkenin COVID-19 nedeniyle morbidite ve mortaliteyi azaltma çabalarını desteklemeyi amaçlayan yeni bir projeyi desteklemek için Dünya Sağlık Örgütü ile bir hibe anlaşması imzaladı (14.09.2020).

• Avrupa Bölgesi (EURO)
  • Avrupa bölgesi, küresel vaka toplamının %16’sına tekabül eden üçüncü en yüksek yeni vaka sayısını bildirdi ve milyon nüfus başına 5172 vaka ile en yüksek ikinci kümülatif vaka sayısına sahiptir.
  • 10 Eylül’de dünya çapında kutlanan Dünya İntiharı Önleme Günü, her yıl 140 000 kişinin intihar nedeniyle hayatını kaybettiği DSÖ Avrupa Bölgesi’nde özel bir öneme sahiptir. Rusya Federasyonu, bir iyi işleyen kendine zarar verme sürveyans sisteminin intiharı önleme çabalarına sağlayabileceği değeri gören ilk ülkelerden biri oldu (10.09.2020).

• Güney Doğu Asya Bölgesi (SEARO): 
  • Güneydoğu Asya Bölgesi’nde Hindistan, Endonezya ve Bangladeş; nüfusuna göre en yüksek kümülatif vaka sayısını Maldivler oluştursa da (milyon nüfus başına 16 746) en yüksek vaka sayılarını bildirmeye devam ediyor. Bölge, son yedi günde tüm yeni ölümlerin %22’sini kaydetti, ancak bölge nüfusuna göre düşük genel kümülatif ölümler korunuyor (milyon nüfus başına 46).

• Batı Pasifik Bölgesi (WPRO): 
  • Genel olarak, Batı Pasifik Bölgesi milyon nüfus başına en düşük kümülatif vakalara (278) ve ölümlere (6) sahiptir. Filipinler, Japonya ve Kore Cumhuriyeti bölgedeki en fazla sayıda yeni vakaya sahiptir; ancak Singapur 9804 vaka ile milyon nüfus başına en yüksek kümülatif vaka sayısına sahiptir.
  • COVID-19 salgını sırasında artan çağrıların ortasında Dünya İntiharı Önleme Günü ışığında zihinsel sağlık yardım hatları desteklendi (10.09.2020). 

• ECDC tarafından, süregelen halk sağlığı tehditleri hakkında haftalık bir bülten olan  “Bulaşıcı Hastalık Tehditleri Raporu, 6 – 12 Eylül 2020, 37. Hafta” yayımlandı. Raporda COVID-19’un yanı sıra diğer bulaşıcı hastalıklar ile ilgili güncellemeler yer aldı (11.09.2020). Kaynak

• ”FDA Gıda ve Kozmetik Bilgi Merkezi Sorularınızı Yanıtlıyor” başlıklı bir tüketici güncellemesinde, beslenme ve gıda, diyet takviyeleri ve kozmetiklerin güvenliği ve etiketlenmesi ile ilgili bilgiler veriyor. COVID-19 salgını başladığından beri, FCIC personeli gıda ve besin takviyesi güvenliği hakkında çok sayıda soru aldı. 2020’nin ilk yarısında ekip, çevrimiçi formu ve telefon hattı aracılığıyla 15.000’den fazla soru aldı. (09.09.2020)
• FDA, tüketicileri koruma çabasının bir parçası olarak, asılsız COVID-19 iddialarında bulunan ve onaylanmamış ürünleri satan  Pharmacy Plus Dba Vital Care Compounder, Inc.’e Federal Ticaret Komisyonu ile birlikte uyarı mektubu yayınladı. 
  • Şirket, ürünlerin insanlarda COVID-19’u hafifletebileceği, önleyebileceği, tedavi edebileceği, teşhis edebileceği veya iyileştirebileceği gibi yanıltıcı iddialar içeren “COVID PACK” ve “COVID ‘POZİTİF’ PACK” ürünlerini satmaktadır. FDA, Pharmacy Plus, Inc. dba Vital Care Compounder’ın bu onaylanmamış ve yetkisiz ürünlerin satışını derhal durdurmasını talep etti. 
  • Şu anda COVID-19’u önlemek veya tedavi etmek için FDA onaylı bir ürün bulunmamaktadır. (10.09.2020)
• FDA, ”Aşıların Bilimsel ve Düzenleyici Gözetimi Halk Sağlığı için Hayati Önemlidir” başlıklı yeni açıklamasında, COVID-19 aşılarının yetkilendirilmesi veya onaylanmasıyla ilgili bilim ve veriler tarafından yönlendirilen kararlar almaya kararlı olduklarını açıkladı. (11.09.2020)
• FDA, ilaç ve biyolojik ürün üreticilerinin (hayvan ilaç üreticileri dahil), COVID-19 acil halk sağlığı durumunda, normal faaliyetlerine devam ederken, belli ürünlere ve faaliyetlere öncelik vermelerine yardımcı olacak ve halk sağlığı acil durumları sırasında üretimi ve ilaç arzına yönelik konularda bilgi kaynağı niteliğinde ”COVID-19 Acil Halk Sağlığı Durumu Sırasında Normal İlaç ve Biyolojik Ürün Üretim İşlemlerine Devam Etme” ve ”Tıbbi Olarak Gerekli İlaç Ürünlerinin Bulunabilirliğini Sağlamak İçin Yüksek Devamsızlığın Etkilerinin Planlanması” başlıklı iki klavuz yayımladı. (11.09.2020)

• Haftanın konuları bölümünde Prof. Dr. Dilek Aslan bu hafta 13.09.2020 tarihinde “Beş yaş altı çocuk ölümlerindeki azalma eğilimi COVID-19 nedeniyle risk altında” konulu içeriği paylaştı.

Düşük ve Orta Gelirli 73 Ülkede COVID-19’a Etkili Bir Yanıt İçin Öngörülen Sağlık Bakımı Kaynak İhtiyacı: Bir Modelleme Çalışması

DSÖ’nün, COVID-19 pandemisini Uluslararası Önem Arz Eden Halk Sağlığı Acil Durumu olarak ilan ettiğinden bu yana, 24 Ağustos 2020 itibariyle 20 milyondan fazla vaka bildirilmiştir. Bu çalışma, bulaş seviyelerinin mevcut durumda kaldığı veya % 50 arttığı veya azaldığı durumda stratejik hazırlık ve müdahale planlarının (SPRP) ek sağlık bakım maliyetlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. COVID-19 vakalarının sayısı, 26 Haziran 2020’den başlayarak, hem 4 hem de 12 haftalık zaman dilimleri için üç senaryonun her biri için 73 düşük ve orta gelirli ülke için tahmin edildi. SPRP’nin uygulanmasında tahakkuk edecek sermaye girdilerini, malları ve insan kaynaklarıyla ilişkili ek sağlık bakımı maliyetlerini tahmin etmek için girdiye dayalı bir yaklaşım kullanıldı. Mevcut durum senaryosunda COVID-19 müdahalesi için tahmin edilen toplam maliyet 4 hafta boyunca 52-45 milyar ABD Doları, kişi başına 8-60 ABD Doları oldu. Azalan veya artan bulaş senaryoları için toplam maliyetler sırasıyla 33 ∙ 08 milyar dolar ve 61 ∙ 92 milyar dolardır. Maliyetler, 12 haftalık zaman diliminde mevcut durum ve artan bulaş senaryolarında üç katına çıkabilmektedir. Azalan bulaş senaryosunda 12 haftalık zaman dilimindeki maliyetler, mevcut durum senaryosunda 4 haftalık zaman dilimi maliyetine eşittir. Genel maliyetin yüzdesine göre, vaka yönetimi (% 54), temel hizmetlerin sürdürülmesi (% 21), hızlı yanıt ve vaka incelemesi (% 14) ve enfeksiyon önleme ve kontrol (% 9) ana maliyet etkenleriydi. Sağlık sektöründe COVID-19 müdahalesinin büyük maliyetleri, özellikle de bulaş arttıkça ​​yükselecektir. Virüsün daha fazla yayılmasını sınırlamak için erken ve kapsamlı önlemler almak, kaynakları koruyacak ve yanıtı sürdürecektir.

Tan-Torres Edejer T, et al. Projected health-care resource needs for an effective response to COVID-19 in 73 low-income and middle-income countries: a modelling study. Lancet Glob Health September 9, 2020. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(20)30383-1