HALK SAĞLIĞI UZMANLARI DERNEĞİ (HASUDER) COVID-19 GÖREV GRUBU
GÜNÜN KONUSU:
YENİ KORONAVİRÜS HASTALIĞI (COVID-19)
VERİLERİN BİLİMSEL AMAÇLI KÜRESEL DÜZEYDE PAYLAŞILMASI ÜZERİNE…
Doküman Dr. Dilek Aslan tarafından 29.4.2020 tarihinde hazırlanmıştır.
Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) ile ilgili her gün başka bir perspektiften düşünsel tartışma ve paylaşımlar sürmektedir. Cosgriff ve arkadaşları Lancet Digital Health dergisinin Mayıs 2020’de “Correspondence” türünde yayınlanan makalelerinde verilerin bilimsel amaçlı evrensel düzeyde paylaşımına ilişkin görüşlerini açıklamışlardır. Görüşleri özetle aşağıda sunulmaya çalışılmıştır:[1]
- COVID-19 küresel bir tehdittir, he yönüyle anlaşılmaya ihtiyaç vardır.
- Salgın başladığından bu yana hastalıkla ilgili bilgiler elde edilmektedir.
- Sağlık profesyonelleri modern teknolojiyi yeterince iyi kullanmaktadırlar, ancak, geniş çaplı ve güncel analizler için yeterince paylaşım olamamaktadır.
- COVID-19 ile ilgili araştırmacılar tarafından kamuya açık verilerden elde edilebilecek bilgiler çok değerli ve gereklidir.
- “Hasta düzeyinde” COVID-19 verileri herkese açık değildir. Mevcut veriler, kapsamlı analizlerin yapılabilmesine olanak sağlayamamaktadır. Oysa, küresel düzeyde; araştırmacıların metodolojik ve uzmanlık alanlarına göre uygulamalar yapabilecekleri çok uluslu elektronik sağlık kayıtları birleştirmeleri hayal edilebilir. Böylesi bir veri tabanı mevcut değildir.
- Klinisyen ve akademik grupların bu şekilde çalışmalar yapabilmeleri, küresel düzeyde öğrenmeye ve paylaşmaya da katkı sağlayacaktır.
Makalenin tamamının okunması için dipnot bölümünde künye sunulmuştur.
Halen çok fazla bilinmeyeni olan COVID-19 ile güçlü mücadele için; etik çerçeveler de belirlenerek verilerin bilimsel gruplarla küresel düzeyde paylaşımına olanak sağlanması konusu önemsenmelidir. Bu çalışmalardan elde edilecek verilerin hastalığın bilinmezlerine açıklık getirmesi olanaklıdır.
[1] Cosgriff CV, Ebner DK, Celi LA. Data sharing in the era of COVID. Correspondence. Lancet Digital Health. May 1, 2020; 2(5):E224. [Internet] https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(20)30082-0/fulltext Erişim: 29.4.2020.